De tien geboden voor de perfecte platenspeler

Partyscene Redactie | 10 januari 2008
headlines

Waar iedereen met lede ogen toeziet hoe het vinyl langzaam uit de schappen verdwijnt en plaats maakt voor cd’s en mp3’s, geloof de Belgische krant De Morgen nog heilig in het zwarte goud. En daarmee ook in de analoge draaitafel/platenspeler. Het ochtendblad heeft vanmorgen dan ook een handleiding gepubliceerd ‘tot beschaafd platenspelergebruik voor wie in het digitale tijdperk is opgegroeid’. Dat kun je hieronder lezen. Doe er je voordeel mee.

platenspeler

I. Gij zult het digitale tijdperk met argwaan bekijken

“Toegegeven, het is erg handig om in Blokker of Colruyt een platenspeler te kopen die al uw lp's via een USB-poort overzet naar mp3-formaat. Toch blijven specialisten sceptisch. Dergelijke toestellen zijn meestal erg goedkoop (gemiddelde prijs 150 euro) en de kwaliteit is vaak navenant. Meestal gaat het over Japanse merken als AKAI, met een mindere geluidskwaliteit. De aankoop van zo'n speciale platenspeler is niet eens noodzakelijk. Wie zijn platencollectie op cd wil branden, kan voor 40 euro beter een aparte USB-adapter kopen, die je aan een analoge pick-up kunt koppelen. Bij die adapter krijgt u ook software die de ruis of krasgeluiden bewerkt. Bedenk wel dat de authentieke, warme klank van de plaat dan verdwijnt. Het geluid van vinyl levert per definitie meer diepte en dynamiek, al moet u hier ook het achtste gebod in rekening nemen.”

II. Gij zult uw naald respecteren

“Er gaat niets boven een goede, dikke naald", wist vinyljunkie Jules Deelder al te vertellen. Dat blijkt evenwel een boutade: het zit niet zozeer in de dikte van de naald, dan wel in de vorm van de naaldtip. Elliptische naaldtippen zijn stukken beter dan de ronde of sferische. Ze tasten de groeven immers makkelijker af, zodat er minder afwijkingen optreden in het geluid. De oorspronkelijke grammofoons hadden een metalen naald. Die past ook vandaag nog altijd het beste in de dikke groeven van 78-toerenplaten. Die 78'ers zijn evenwel al decennia uit omloop, zodat zowel de naalden als de platen vooral verzamelobjecten zijn geworden. De saffieren naald en diamantnaald worden dan weer alleen aan professionals aangeraden. Hun kwaliteit is onberispelijk, maar de levensduur is respectievelijk 100 en 1.000 uur. Niet echt lang voor de gemiddelde muziekliefhebber dus.”

III. Gij zult uw motor het zwijgen opleggen.

“De motor van de platenspeler mag in geen geval trillingen doorgeven die de muziek beïnvloeden. Daarom wordt aan particulieren vaak een riemaangedreven motor aangeraden, waarbij de riem de trillingen dempt. Zo'n systeem tref je meestal aan op goedkopere draaitafels. Het riempje rekt na verloop van tijd immers uit en verliest zo zijn grip op het plateau van de platenspeler. Het opstarten van de plaat gebeurt ook iets trager. Die slijtage van de riem heb je niet bij een direct-drive motor, die dan weer meer trillingen doorgeeft. De motor is immers sterker. Een direct-drive motor is vooral voordelig bij (duurdere) high-end draaitafels, die het geluid van de motor beter beschermen.”

IV. Gij zult consciëntieus draaien

“Wie zijn platenspeler slechts een keer om de zoveel maanden van onder het stof haalt, zal merken dat de platen ineens lijken te jengelen. De draaischijf moet immers een bepaald gewicht gewoon zijn om een plaat aan de juiste snelheid te laten draaien. Tegenwoordig wordt dat euvel opgelost met een elektronische snelheidsregelaar, waarmee de meeste platenspelers uitgerust zijn. Een soepele, lichte en lange arm is ook van belang, nog meer voor dj's dan voor particulieren. Hoe langer de arm, hoe kleiner de fouthoek. Een arm van 10 inch is het handigst, maar de meeste armen die slechts één inch (2,54cm) korter zijn, zijn even betrouwbaar.”

V. Gij zult de reputatie van uw merk indachtig blijven

“Ook hier is de keuze voor een goed merk noodzakelijk. Technics staat in het dj-wereldje op eenzame hoogte, maar vinylliefhebbers met een beperkter budget kunnen even gelukkig zijn met REGA, Pro-ject of Marantz. Bij Marantz wordt de dienst na verkoop wel bekritiseerd op verscheidene forums, maar de kwaliteit van de platenspelers zelf staat buiten kijf. Ook Nothingham is een goede keuze in elke prijsklasse. Audiofielen richten hun blik nog het best op aanzienlijk duurdere merken als VPI, Clearaudio, Linn en Michell. platenspelerDeze zogenaamde high-end platenspelers zijn te koop vanaf 400 tot 10.000 euro. Bij deze draaitafels gaat het vooral om de natuurgetrouwste weergave van de opname. Van gebruiksgemak is hier evenwel weinig sprake. Zo zijn er zelfs spelers waarbij je de draaischijf eigenhandig moet optillen en de aandrijfriem over een andere as moet leggen om het toerental van 33 naar 45 op te drijven. Wordt dit onhandig uitgevoerd, dan zal de plaat niet meer gelijkmatig draaien. Maar laten we wel wezen, lp's beluisteren hoeft natuurlijk niet met zulke chirurgische ingrepen te gebeuren.”

VI. Gij zult oog hebben voor design

“Wie van een retrolook houdt, moet vooral zijn ogen de kost geven op websites als coolrecordplayers.com. Daar treft u 'authentieke' modellen aan die uitgerust zijn met de nieuwste applicaties, zelfs met digitale klok. Helaas ogen deze platenspelers vaak beter dan ze klinken. U kunt evengoed voor een futuristisch model kiezen met een open chassis. Deze platenspelers zijn een lust voor het oog, zeker voor de liefhebbers van minimalisme. Het open chassis zorgt er ook voor dat alle hinderlijke motorgeluiden geëlimineerd worden.”

VII. Gij zult uw draaitafel goed afstellen

“Een draaitafel klinkt maar zo goed als ze is afgesteld, net zoals een kookboek heerlijke recepten kan bevatten, maar de kwaliteit van de kok alles bepaalt", stelt geluidsspecialist Wim Van Kraanen. In principe kan iedereen dit zelf doen, op het gehoor of met een scope. Maar ervaren geluidsdeskundigen zorgen gegarandeerd voor een mooie sound in de huiskamer. Zij gaan te werk met meetinstrumenten, zoals een digitale naaldkrachtweger, een digitale waterpas, verschillende mallen en test-lp's. Voor wie het toch liever zelf wil doen is er ook Len Gregory's testplaat met afstelmal en uitgebreide handleidingen.”

VIII. Gij zult in uw element zijn

“De keuze van pick-upelement was vooral vroeger even belangrijk als het kiezen van het juiste merk. Door dat element worden de naaldbewegingen vertaald naar de oorspronkelijke muziek. De moving coilelementen (MC) vormen ook nu nog altijd de absolute top bij audiofielen, maar hebben wel een duurdere voorversterker nodig. Daarom worden vooral de goedkopere magnetodynamische elementen gebruikt, die ook voor een voller geluid zorgen. Marktleiders zijn Bang & Olufsen, Shure, Stanton, Goldring, REGA, Dual, Philips, Technics en Sony. De meeste fabrikanten leveren nog altijd pick-upelementen.”

IX. Gij zult accessoires begeren

“Platenspelers moeten al jaren zo goedkoop mogelijk de fabriek verlaten, zodat er meestal bespaard wordt op accessoires. Die zijn evenwel noodzakelijk voor een betere geluidskwaliteit en een langere levensduur van uw platen en pick-up:

l De platenpuck drukt de plaat stevig tegen het plateau aan om resonantie te voorkomen en ongewenste bewegingen van de plaat uit te sluiten. Nadeel van zo'n zware puck is dat een plaat te zwaar belast kan worden en bijgevolg toch een rommelig geluid geeft.

l De mat is op het eerste gezicht een overbodig gadget, maar ze helpt om statische elektriciteit af te voeren. Door de wrijving tussen de lucht en het vinyl kan een elpee daar immers snel last van krijgen. Muziek krijgt naargelang de mat ook een verschil in klank. Een geribbelde rubbermat is geen aanrader, maar een vilten mat of een van kurk kan perfect dienst doen.

l Ook een platenborsteltje is handig. Een doekje wrijft het vuil alleen maar dieper in de groef en platenwassers, machines die vloeistof over de plaat verspreiden, deze tot in de groef borstelen en de vuile vloeistof weer wegspoelen, zijn niet alleen erg efficïent, maar ook peperduur. Een gewoon borsteltje en vloeistof zijn even doeltreffend.

l Een statisch elektriciteitssnoer wordt vaak over het hoofd gezien. Bijgevolg wordt de muziek verstoord door voortdurend geknetter of irritante nevengeluiden. Elke Marantzplatenspeler zou wel uitgerust zijn met dit handige hebbeding.”

platenspeler

X. Gij zult in de plateaufase verkeren

“Het plateau van een platenspeler is de drager van de lp. Meestal bestaat die uit een platte schijf van aluminium, acryl of een 'sandwich' van acryl en metaal. Plateaus komen voor in lichte en zware varianten, van 1 tot 20 centimeter dik. In principe maakt het niet uit welke variant de fabrikant kiest. Het gaat om het eindresultaat, dat bepaald wordt door het samenspel van alle delen van de platenspeler. Zo is een relatief zware motor meer gebaat bij een licht plateau en omgekeerd.”

De beste platenspelers volgens De Morgen:

Rega Planar 3

"Simpel, betrouwbaar en excellente geluidsproductie." Zo wordt de vernieuwde Rega Planar 3 in heel wat reviews beschreven. De filosofie van Rega is dan ook: elk onderdeel zo eenvoudig mogelijk houden, met zo weinig mogelijk mechanische verbindingen. Vooral de RB-300 zou hoge ogen gooien op feestjes. Zelfs op draaitafels van 2.000 euro valt hij niet uit de toon. Alleen jammer dat de arm alleen manueel bediend kan worden.

Marantz TT 42

Een ruisarme motor met riemaandrijving en een volledig zwevend chassis. Het element is van de hoogste kwaliteit, aldus gebruikers. Het aanzicht is daarentegen nogal banaal, maar daar staat een eenvoudige bediening en een erg betrouwbaar merk tegenover.

Pro-Ject Debut

Heel wat jonge mensen zweren bij een Pro-Ject Debut. Deze platenspeler biedt een uitstekend geluid voor relatief weinig geld en moet het hebben van zijn gebruiksvriendelijkheid en zijn vrij sober maar tijdloos design. Verkrijgbaar in diverse kleuren. Voor dit geld hoeft u niet te verdwalen op de tweedehandsmarkt. (Gunter Van Assche)

Meer info vind je op www.demorgen.be.

Meld je aan voor de
en ontvang het laatste partynieuws