Skalpel

"Ghello? Igor ghere"

Marcin Cichy en Igor Pudlo zijn twee Poolse dj's met een zwak voor oude fusionjazz uit Oost-Europa. Vorig jaar debuteerden ze met een inventief jazzbreaks-album op het Ninja Tune-label en dit jaar komen ze met een nieuw album waarmee ze nog verder in obscure jaren zeventig fusionjazz uit Polen duiken. Het album heet 'Konfusion' en verwijst naar de fusionjazz van Miles Davis. Maar dat is niet alles: ze verwerken de geluiden van oude Poolse jazz tot vlammende jazzbreaks, een geluid dat goed past op Ninja Tune. Ook staat er een liveshow met Ableton Live en gesynchroniseerde visuals op de agenda. Love2party belde Igor Pudlo op.

Tekst: Menno Hoogendoorn

De tijd dat je iemand in Polen belde en halverwege het gesprek ineens een ijskoude KGB-Rus aan de lijn kreeg - en op de achtergrond geweerschoten hoorde - zijn gelukkig allang voorbij. Wat nog wel overblijft, is het moddervette accent van Oost-europeanen. Igor Pudlo, die net uit z'n bed komt rollen: "Ghello? Igor ghere." Ik vraag hem wat het nieuwe album 'Konfusion' voor toegevoegde waarde heeft voor het Ninja Tune label. Het blijft een paar tellen stil, met aan de andere kant wat 'hums'. Igor, bedachtzaam: "Onze muziek is wat moeilijker dan veel downtempo-breaks. Het is moeilijker luisterbaar, omdat de nadruk ligt op donkere emoties. Het geluid is daarom wat zwaarder dan veel andere breaks en downtempo muziek."
Inspiraties
De zwaarte van de muziek is ook een gevolg van het soort muziek die ze samplen. Hun sound is compleet opgebouwd uit fragmenten van oude Oost-Europese jazzplaten uit de jaren zestig en zeventig, van Polen via Hongarije tot de Sovjet Unie. Igor: "we houden gewoon van die jazz. Het heeft een bepaald geluid dat ons raakt. Men had toendertijd geen goede studio's, maar juist daardoor kreeg de jazz een uniek geluid. Het onderscheidde de Poolse jazzscene van andere scenes uit die tijd. Ook had je in die tijd Christoph Komeda, die filmmuziek maakte voor Roman Polansky. Komeda was het die de Poolse jazzscene echt op de kaart zette." Niet alleen oude jazz inspireert Skalpel, de Poolse producers zijn ook schatplichtig aan de experimentele hiphop van het Amerikaanse Def Jux label en de legendarische instrumentale hiphop van Dj Shadow. Het werkt wonder boven wonder allemaal prima samen.

Donkere emoties Voordat ze zelf muziek gingen maken, waren Marcin Cichy en Igor Pudlo dj's. Dj's om het publiek te vermaken, "to make good party". Maar ze wilden een ander spectrum aan emoties uiten. Igor: "We hadden een beetje genoeg van het dj'en, je bent alleen bezig om een leuk feest te maken. Wij wilden juist de wat donkere emoties uiten, die liggen wat dichter tegen het echte leven aan. Voor die expressie waren we op zoek naar een origineel, eigen geluid. En daarom gebruiken we veel muziek uit de Poolse scene." Hun tracks bestaan uit korte en directe samples van talloze jazzplaten uit hun collectie. Igor: "We hebben nu een jaar over deze nieuwe plaat gedaan. We zoeken voor elke partij het juiste geluid. Zo kan het drumritme of de melodie bestaan uit fragmenten van verschillende platen." Plots blijft het even stil aan de lijn, stiekem verwacht ik een kille Russische stem en geweerschoten op de achtergrond te horen, maar Igor leeft nog en probeert met handen en voeten in het Engels antwoord te geven.

De omslachtigheid van zijn communiceren staat in schril contrast met de strakke, geslepen tracks op 'Konfusion'. Alle nummers zijn tussen de twee en drie minuten. Igor: "We houden weliswaar van lange jazzimprovisaties, maar we wilden gewoon zo duidelijk en direct mogelijk zijn in de expressie van een emotie. Een korte track is tenminste geen saaie track. We beginnen ook vooraf met een idee voor een bepaalde sfeer en gaan er dan samples bij zoeken." Het resultaat mag er zijn. Tijdens het beluisteren van 'Konfusion' denk je er geen moment aan dat je te maken hebt met knip- en plakwerk. De oeroude geluiden zijn allemaal zeer eigentijds en effectief gearrangeerd. De vraag is hoe je dit in een liveshow opzet? Igor noch Marcin bespelen instrumenten. Maar de moderne tijd biedt genoeg andere mogelijkheden, zoals Ableton Live.
Ableton Live
Met het softwareprogramma hebben ze grote plannen. Igor: "Tijdens onze live-optredens zullen we er veel gebruik van maken. We willen gewoon live remixen laten horen van onze nummers. We laden aparte samples in en intussen laten we ook video synchroon lopen met de muziek. Het plan is om korte films te laten zien, zodat het publiek een beter beeld krijgt van hoe wij de muziek ervaren. Bovendien is het leuker om naar te kijken dan een dj achter een laptop." Het dj-vak wordt koud behandeld door Igor. Her en der laat hij merken dat het dj'en eigenlijk maar een vervelende, beperkte bezigheid is. Misschien niet verbazingwekkend, omdat het succes voor Skalpel pas kwam nadat ze een album maakten dat op Ninja Tune uitkwam.

Igor: "Het was Dj Vadim die onze demo als eerste hoorde en ons hielp om het naar het Ninja tune label te sturen." Het label is mateloos populair in Polen en het feit dat een Pools duo er een plaat op uit heeft gebracht, maakt ze trots. Ineens was Skalpel overal te zien in bladen en te horen op de radio. Ook wonnen ze een prestigieuze cultuurprijs voor hun werk. Igor: "We hebben veel fans hier in Polen." En ook daarbuiten, in het voorjaar van 2006 staat er een (Europese) tournee op het programma. Igor: "We zijn nu druk bezig met de voorbereiding van de liveshow. Ook wachten we op de reacties van de nieuwe plaat. Die reacties zijn belangrijk voor ons." Wat als de reacties niet zo positief uitvallen? Igor: "Dan kunnen we onze goede gevoelens niet uiten of we hebben gewoon slechte gevoelens die niemand wil horen."

Meer info:
Ninja Tune
Skalpel