Speedy J

De ervaring van een Speedy J concert krijgt vervolg op plaat

Loudboxer

Het grote publiek koos dit jaar voor Rank 1 als beste live-act en progressive dj Sander Kleinenberg kreeg van dat publiek de Lucky Strike Dance Award voor beste producer. In beide rijtjes kon ook worden gestemd op Speedy J. De bekendmaking van de winnaars leidde tot nogal wat ongeloof. Een schrale troost is dat Jochem al in 2000 de Award voor beste producer binnenhaalde. Het is Jochem om het even: "Een leuk initiatief, maar ik ben er geen voorstander van om muziek en djs te vergelijken binnen categorieen. Een award doet me niet zo veel, ik maak mijn muziek omdat ik het zelf tof vind. Niet om een plaats te veroveren in een bepaalde scene of met de intentie om te moeten scoren. Als het publiek je dan beloont met een award is dat natuurlijk echt tof. Maar ik gun het de anderen ook van harte."

Tekst: Nico & Marcel
Foto's: Novamute

27 oktober 1990. Muziekcentrum Dinges in Oud-Beijerland, een jongerensoos waar er naast allerlei alternatieve rock en punk al vrij vroeg houseparties georganiseerd worden. Achter de draaitafels staat een dj met de naam Jochem Paap. Naast het draaien van de platen probeert hij er ook wat aan de man te brengen. Voor vijftien piek word ik de trotse bezitter van de plaat 'Technogrooves Mach 2'. Een zogenaamde "special advance copy for djs only" nog wel. Vrienden kijken me vreemd aan als ik de plaat laat signeren. Ze lachen en roepen dat ik niet zo zielig moet doen. Meer voor de gein antwoord ik ze dat die gast echt wel eens heel groot zou kunnen worden. "Voor Nico" staat er. De plaat wordt ondertekend met de naam Speedy J.....


3 juni 2002. Wereldwijd brengt het Engelse Novamute deze dag het album Loudboxer uit van diezelfde Speedy J. Al in 2000 vertelt hij me bezig te zijn met een album waarop hij het weer meer op de dansvloeren zoekt. Na de overdonderende en zwaar vervormde industriele hiphop beats en angstaanjagende sferen op baanbrekende albums als Public Energy No.1 (1997) en A Shocking Hobby (2000) is de tijd rijp om de dingen die hij live doet aan plaat toe te vertrouwen. Het onverwacht grote succes vorig jaar van de singles Electric DeLuxe en Kreck maakt al duidelijk dat er met smart wordt gewacht op dat initiatief van de Rotterdamse geluidskunstenaar. De afgelopen jaren konden we live op zijn zachts gezegd al genieten van de kwaliteiten van technoproducer Jochem Paap. 3 juni is het dan zover. De ervaring van een Speedy J optreden is in de studio verder vormgegeven. Het kreeg de titel Loudboxer. Het is het even doeltreffende en onverbiddelijke vervolg op een indrukwekkende reeks albums van een begenadigd producer.

Toeterplaatje Begin jaren negentig, 1991 om precies te zijn, houdt hij wereldwijd de dansvloeren maandenlang in zijn greep met het bekende toeterplaatje 'Pull Over'. Miljoenen exemplaren worden er van verkocht en totaal onverwacht komt hij er zelfs mee in de hitlijsten terecht. Opvolger 'Something For Your Mind' doet wat succes betreft daar niet voor onder. Onder de naam Public Energy bestookt hij ondertussen ook de dansvloeren met nog steviger materiaal. De producer staat voor een belangrijke keuze, laat hij in eerdere gesprekken weten. "Ik kon er voor kiezen om het succes van Pull Over te gaan herhalen en nog tien van dat soort platen te gaan maken. Maar dat zag ik helemaal niet zitten. Ik wist dat ik meer kon dan dat." Het resultaat is de luistertechno van het album Ginger, dat in 1993 verschijnt.

Luistertechno
Ginger is grotendeels nog op de dansvloeren gericht, maar vooral met een meer gepolijste en melodieuze sound. Het album verschijnt wereldwijd, in Nederland op zijn eigen label Beam Me Up, in de UK op het vooruitstrevende Warp Records en natuurlijk op het Canadese Plus 8 Records van Richie Hawtin en John Aquivava, waar Jochem lange tijd zijn dansvloervoer op uitbrengt. Maar Ginger is meer. Mooie luistertechno waar Jochem zelf met gemengde gevoelens op terugkijkt: "Ik wilde het te graag te mooi laten klinken. Ik wilde perse alles wat Pull Over niet was in die plaat stoppen. Ik was veel te lang met de tracks bezig en zat maar te schaven en te schuren. Ieder dingetje moest perfect zijn. Het kwam er op neer dat ik er veel te veel en te lang over heb nagedacht. Die plaat miste daardoor spontaniteit en gevoel."




Experimentele ritmes
Jochem verliest steeds meer zijn interesse in de housescene. De interesse ontstond in eerste instantie omdat het nieuw en spannend was. Maar het spannende gaat er af. Het wordt tijd voor nieuwe spannende dingen. Op zijn volgende album, G-Spot worden vierkwartsmaten al wat vaker ingewisseld voor meer experimentele ritmes en beats. Zware hiphop beats doen hun intrede. De sfeer wordt belangrijker dan het dansen. Op de track 'Lanzarote' krijgen we zelfs minutenlang zweverige klankpartijen en sfeervolle melodielijnen. Optreden doet hij vaker op alternatieve poppodia en festivals dan in clubs. Samen met het Rotterdamse duo Sensurreal en de formatie Human Beings uit Utrecht trekt hij langs de Nederlandse popodia. In 1995 staat hij op Pinkpop waarvan een registratie op plaat wordt uitgebracht onder de even simpele als doeltreffende titel Live.

Energie
Ook over G-Spot heeft hij achteraf gemengde gevoelens. Nog steeds wilde hij te veel laten horen wat hij allemaal kon en deed daarbij concessies aan zijn eigen gevoelens. In 1997 verschijnt daarom als donderslag bij heldere hemel het album Public Energy no. 1 op het Engelse Mute Records. Platenmaatschappij Pias zag de nieuwe richting niet echt zitten en uit onvrede over de slechte verhouding en het kortzichtige beleid van de maatschappij doekt Jochem zijn label Beam Me Up op en komt terecht bij het vooraanstaande Mute Records. In 1997 zegt hij daarover in Update Magazine het volgende: "Ondanks dat ze zich profileren als een alternatieve maatschappij, zijn ze zo conservatief als de tering. Het moet altijd ergens op lijken, ze houden je heel erg tegen en onderschatten waarschijnlijk het effect dat dat heeft op muzikanten. Als je iemand neemt zoals hij is en je gaat daarmee aan de slag, is dat veel stimulerender en krijg je veel betere en originelere dingen dan wanneer je zegt dat het wel goed is, maar dat voor die en die markt er zo en zo'n mix bij moet. Het verhaal gaat dat dat alleen bij majors gebeurt, maar het gebeurt overal." Over het Engelse Mute niks dan lof. "Als ik maar de baas over de muziek mag blijven, mogen zij de baas over de verkopen zijn. dat is hun job, daar zijn ze goed in." Pikant detail blijft natuurlijk dat Mute in Nederland via Pias gedistribueerd wordt, zodat hij via een omweg hier in Nederland toch weer terug is bij zijn oude platenmaatschappij die de promotie doet voor de baanbrekende albums waarvoor Mute hem wel alle ruimte geeft.




Verbijsterende luisterervaring
Public Energy no. 1 blijkt een verbijsterende luisterervaring waarbij de beelden in zijn hoofd, zijn fantasie en fascinatie voor techniek vertaald zijn naar muziek. Machines die kreunen, steunen en grommen, zwaar vervormde beats die schuren, angstaanjagend duistere sferen. Een schot in de roos van het Engelse label dat hem alle vrijheid geeft en ook de reputatie heeft dat het vertrouwen in de artiestenstal stelt op de lange termijn. Veel van de fans van het eerste uur schrikken zich te pletter. De techno van 'hun' Speedy J blijkt voor een aantal veel te abstract, te duister en vooral te experimenteel. Maar de internationale muziekpers buitelt over elkaar heen van enthousiasme en het aantal fans groeit internationaal naar grote hoogte. In 2000 doet Jochem er nog een schepje bovenop met het album A Shocking Hobby. Volgens Jochem een stuk toegankelijker dan zijn voorganger, maar voor de gemiddelde luisteraar nog steeds een behoorlijk heftige ervaring.


Ieee Mitten Menu
Over de titels valt geen zinnig woord meer te zeggen. Ginger sloeg destijds nog op de haarkleur van zijn vriendin Natalie, inmiddels de moeder van hun 2-jarige zoon. Ook G-Spot en Public Energy spreken nog tot de verbeelding maar met de komst van het album A Schocking Hobby krijgen we tracks als 'Ferber Mudd', 'Amoco Cadiz' en 'Vopak'. Singles die verschijnen krijgen de even absurde als bizarre titels 'Ieee Mitten Menu', 'Fart Essen' en 'Ni Go Snix'. Of een album dat luistert naar de naam Slag Boom van Loon, met tracks als 'Sutedja', 'Bromtollen' of 'SPC-CH-PN'. Het is een album dat Jochem samen met de Engelse producer U-Ziq opneemt. Een producer wiens vaak briljante muziek, maar net zo vaak zwaar overstuurde klereherrie in aantallen amper is bij te houden. Wie nieuwgierig is, moet zeker de geniale, niet altijd even makkelijke cd's Tango N Vectif of Bluff Limbo eens proberen. Die albums verschenen op Rephlex, waar Aphex Twin actief bij betrokken is. De weirde muzikant waarmee Jochem de laatste jaren in Nederland vaak vergeleken werd!

Tandoori curry
In de Engelse producer U-Ziq vindt hij een geestverwant. Samen brengen ze onder de vreemde naam Slag Boom van Loon, in 1998 het gelijknamige album uit op het label Planet Mu Records van U-Ziq. De naam komt van het beveiligingsbedrijf dat zijn Rotterdamse Kubuswoning beveiligt en met tracks als 'Light of India' verwijst Jochem naar het gelijknamige Indiaase restaurant op de Goudse Singel in Rotterdam waar het tweetal na gedane zaken graag een tandoori gerecht naar binnen werkt. Alleen al de dramatisch meeslepende en bizar opbouwende opener van bijna tien minuten maakt de aanschaf van dit album meer dan de moeite waard. Het album krijgt een jaar later een vervolg met remixen vanuit de Engelse intelligent techno scene, maar komt niet veel verder dan de underground.



Slaapliedjes
Tussendoor verschijnen er onder zijn eigen naam ook nog twee albums op het Duitse ambient label Fax met de veelzeggende titels Vrs-Mbnt-Pcs 9598 I en II (Various Ambient Pieces), in een gelimiteerde oplage van tweeduizend exemplaren. De duistere sferen zijn gebleven maar de zwaar industriele beats mochten dit keer in de machines blijven zitten. Slaapliedjes volgens Jochem die hij eigenlijk voor de gein maakte als vrienden en kennissen kinderen hadden gekregen. Op verzoek van Fax verzamelde hij de "slaapliedjes". Het is duister luistervoer voor de donkere uurtjes waarbij kinderen allang op bed horen te liggen. En dat is maar goed ook, want hierop duikt Jochem helemaal de diepte in met langgerekte abstracte soundscapes en rondzoemende geluidslagen waarop subtiel muzikale speldenprikken worden uitgedeeld. Fraaie en fascinerende maar opnieuw geen al te vrolijke kost.


In musea, galeries en bij exposities leeft Jochem zich muzikaal helemaal uit, waarbij hij samenwerkt met beeldkunstenaars en zo een totaalervaring biedt. Ook komen we hem ineens weer steeds vaker tegen op feesten. Optredens worden een combinatie van dit grauwe en vooral rauwe industriele geluid en banging technobeats die hun intrede weer deden. Het optreden op de 2000 editie van I Love Techno bezorgt de redactie van Love2Party nog steeds natte dromen. Niet minder heftig was het optreden tijdens Chesterfield Labelland in april 2001 in Nighttown. Een van de drie uitgenodigde labels is Plus 8, opgericht door de technovirtuozen John Acquaviva en Richie Hawtin. Uiteraard ontbreekt een van Plus 8's belangrijkste troeven niet: Speedy J. Hij speelt een indrukwekkende live-set tussen de optredens van John Acquaviva en Richie in. Ondertussen trachten wij John Acquaviva in de kleedkamer te interviewen. Het gesprek verloopt vrij moeizaam en komt abrupt tot een eind als een dolenthousiaste Richie Hawtin de kleedkamer binnenstormt en zijn partner in crime verwijt waarom hij niet op het podium staat. "What the fuck are you doing over there? Come and listen to Speedy J live on stage! He is playing al his amazing classics!" Einde interview, maar het begin van een enerverende technoshow. Toch blijft het voor veel mensen lastig om helemaal los te gaan tijdens zijn optredens om zich vervolgens aan de luisterpost te laten geselen met zijn zwaar industriele werk van zijn laatste studioalbums. Maar daar komt nu dus verandering in.


Wereldtoer
Bij een dergelijk, grootschalige albumrelease hoort een wereldtour, daar komt Jochem niet onderuit. Terwijl veel optredens in het buitenland reeds bevestigd zijn, wil hij nog maar weinig zeggen over de Nederlandse podia waar hij acte de presence zal geven. "Maar", zegt hij overtuigend, "neem maar van mij aan dat ik op de belangrijkere muziekevenementen zal staan." Zoals verwacht neemt Nederland een klein onderdeel van zijn toer in. Hij staat het tweede deel van 2002 meer in het buitenland dan op eigen bodem. "Griekenland en Scandinavie zijn reeds afgewerkt, en aankomend weekend verblijf ik in Engeland", kijkt Jochem vooruit. "Vervolgens sta ik in Duitsland, Belgie, Frankrijk, Spanje en Italie. Medio zomer vlieg ik naar Japan en tegen het einde van dit jaar doe ik een tour in Australie en Amerika." Om niet in verveling te raken, zorgt Jochem ervoor dat elke live-set anders verloopt en klinkt. Kort en bondig legt hij uit hoe hij op het podium te werk gaat. "Ik gebruik twee SU 700-samplers van Yamaha en een mengpaneel. Alles wat je hoort gebeurt live. Het herhalen van de kale, geprogrammeerde loops, die ik overigens zelf ter plekke invul, is het enige wat die samplers doen. Alle overgangen, geluidseffecten en andere muzikale verrichtingen gebeuren live. Ik heb dus twee samplers, waarvan ik de ene gebruik om muziek in te laden en de andere om mee te spelen. En dat gaat tijdens mijn set over en weer. Ik heb nu zoveel muziek 'gespaard', dat ik erg gevarieerd te werk kan gaan, maar het is wel de bedoeling dat de tracks van mijn nieuwe plaat tijdens de toer een hoofdrol spelen."

Mokerslagen Vanaf 3 juni ligt Loudboxer in de winkel. Een album dat zich bij voorkeur vanaf de eerste minuut tot de laatste in een ruk laat beluisteren. Een sterk opbouwend technoverhaal dat begint als een nog relatief rustig, door het Duitse Basic Channel beinvloed, techno avontuur maar waarbij halverwege alle registers worden opengetrokken en de meedogenloze drumlooptechno als mokerslagen uit de speakers dendert. Er gebeurt weinig, althans zo lijkt het, maar vergis je niet. Subtiel speelt Jochem met de ritmes, de sferen en de drumpatronen. Zijn technobeats hult hij opnieuw in een abstracte duisternis en met een onvoorstelbare kracht dringen de ritmes zich een weg naar binnen. Indringend, overrompelend en vooral dansbaar. Jochem Paap keert op plaat na al die jaren terug op de dansvloer. Maar daarvoor gebruikt hij wel alle ervaring

die hij muzikaal in al die jaren als producer heeft opgedaan. En voor wie dat allemaal te heftig is, kan natuurlijk terecht bij het debuutalbum van Rank 1 dat ook sinds deze week in de platenzaak ligt.

Meer info: Speedy J Relaunched with more goodies than ever! the site is packed with over 1gig of mp3, quicktime & other data... once you get your head into the nav system, be sure to check out all areas of the site as they're all full of stuff

De 12-inch Bugmod met remixen van Umek & Dj Rush is nu verkrijgbaar. Loudboxer ligt vanaf maandag 3 juni in de winkels. De lp bevat maar liefst 200 loops en locked grooves die iedereen naar hartelust mag samplen.

Zaterdag 22 juni treedt Speedy J op tijdens de allerlaatste Chesterfield Labelland in de Heineken Music Hall in Amsterdam

Love2Party ontmoet Speedy J in Australia