DEAF 04 @ Van Nelle Ontwerpfabriek, 9 t/m 21 nov

DEAF: een festival waar Rotterdam met recht trots op kan zijn!

In de Van Nelle fabriek wordt op dit moment het Dutch Electronic Art Festival editie 2004 gehouden. DEAF is een tweejaarlijks interdiciplinair festival dat wordt georganiseerd door de in Rotterdam gevestigde organisatie V2_ (Institute for the Unstable Media). Het wordt dit jaar voor de 7e keer gehouden. DEAF biedt een breed scala aan mogelijkheden voor z'n bezoekers. Met onder andere lezingen, workshops en live optredens valt er genoeg te beleven. Door een keur aan nationale en internationale wetenschappers en kunstenaars uit te nodigen, probeert DEAF ook een ontmoetingsplek voor open geesten en een broedplaats voor nieuwe ideeen te zijn. Love2party geeft verslag van enkele dagen DEAF.

Tekst & foto's: Stamp

De muziek:
Op negen november was de openingsavond van DEAF04. In de tweede grote hal op de begane grond was een podium ingericht. Na een inleidend praatje en een toelichting op het programma, kregen we een kort intermezzo van een kunstenaar die ons een computergestuurd liefdesliedje toezong. In de korte break die volgde, was er even tijd over om de prachtige festivallocatie te ontdekken. De Van Nelle fabriek is een beleving op zich, V2_ mag blij zijn dat ze deze locatie hebben kunnen krijgen. Om half negen stond Echohce klaar. Echohce is een project van o.a. David Link en Jamie Lidell. Link is een mediakunstenaar uit Berlijn. Lidell is, zoals bekend, een artiest uit de Warp-stal en eveneens woonachtig in Berlijn. Samen met industrial slagwerkman FM Einheit, een gitarist en een drumster lieten ze een bijzonder concert horen.



Terwijl een stuk of negen printers ter plekke gegenereerde teksten van David Link's tekstmachine uitspuwden, stond Lidell op bekende wijze te freaken (gebruik makend van de net gecreeerde teksten) en bespeelde FM Einheit de "springveer met hamer en boor". Drummer en gitarist voegden hier een rocky element aan toe. Op sommige stuken nam het rockgedeelte teveel de overhand, wat de sound geen goed deed. Maar wanneer Lidell en FM Einheit zonder hun collega's samenspeelden, kwam de echte kracht van deze band naar boven. Tegen het einde vlogen de inmiddels tot stapels opgehoopte papieren door de lucht en kwam Lidell met een megafoon en telefoon aangezet. Zo ontaarde het optreden in een lekker chaotische en energieke bedoeling.


De volgende avond werden we ontvangen in de eerste grote hal van de Van Nelle. In het midden van deze prachtige grote zaal stond een podium waar Ran Slavin en Maja Ratkje zouden optreden. Dit zorgde voor een probleem met het geluid. Doordat de boxen midden in de zaal stonden, weerkaatste het geluid van alle kanten. Ook stonden de hoge frequenties veel te hard, of eigenlijk waren er geen goede basboxen aanwezig, waardoor de muziek niet optimaal tot z'n recht kwam. Vooral bij het optreden van Maja Ratkje was dit storend. Gelukkig waren beide optredens erg goed. Ran Slavin gaf als eerste zijn audiovisuele preformance. Slavin is een Israelische componist/regisseur/kunstenaar en tegelijkertijd ook nog labelbaas van -imprint- esoteric recordings. Hij bracht ons dromerige soundscapes, die langzaam steeds steviger en duisterder werden. Hij begeleidde dit met vervreemdende visuals van grote steden die constant in beweging waren, voortduren aan verandering onderhevig, met sporadisch tekenen van een mens of hersenprikkelende tekst. Het was een fascinerend schouwspel dat even angstaanjagend als rustgevend werkte.


Maja Ratkje is een Noorse muzikant die ondermeer haar eigen opera heeft geschreven en filmmuziek maakt. Op Sonar blies ze ons al eens van de sokken, nu deed ze dat dunnetjes over. Ratkje werkt met samples die ze terplekke inzingt en bewerkt. Haar operazang vult ze aan met diepe sprookjesachtige klanken. Met bewegingssensoren beinvloedt ze vervolgens haar muziek. In een pauze tussen de nummers zei deze schattige dame tegen het publiek dat ze daarna een stuk noise voor ons zou gaan spelen, als het te hard werd moesten we onze vingers maar in de oren stoppen. Ze zong niet alleen eigenaardig, maar toverde monsterlijke sounds uit haar instrumenten. Een klasse apart deze dame, met een geheel eigen sound.



Op de donderdagavond bracht DEAF ons het programma onderdeel The Young Radicals. Hierin stonden jonge audiovisuele artiesten centraal. Twee Amerikanen en twee Hongaren verzorgden het beeld en geluid. John Grzinich, Dan Overholt, Sfeer en Tigrics waren de radicals die eigenlijk helemaal niet zo radical waren. Alweer is er voor een andere plek in de Van Nelle gekozen. Helaas was deze zaal niet zo geschikt voor de bedoelde optredens. Door een tekort aan zitplek en beamers + laptops midden in de zaal, hield het publiek z'n aandacht er niet bij. De muziek en het beeld was ook niet spannend of opeisend genoeg om hier verandering in te brengen. Vooral bij het eerste optreden was de muziek vaak te vluchtig.


De seminars en andere lezingen:
De eerste week van DEAF stond ook bol van de lezingen en conferenties. In verschillende zaaltjes in de Van Nelle werd er lustig op los gedebatteerd en gefilosofeerd over verschillende onderwerpen. Voor elke lezing waren er enkele vooraanstaande wetenschappers en kunstenaars uitgenodigd om hun visie over het onderwerp te geven. Na afloop was er telkens ruimte voor vragen en opmerkingen. Enkele voorbeelden:


Woensdag bracht ons een conferentie onder de naam Open Alliances: Collaborations in art, media technology and education. Hierin werden samenwerkingsverbanden tussen media instituten, kunstacademies en universiteiten belicht. Er werd gesproken over hoe de toekomst er voor dit gebied uit ziet. Gezamenlijk zocht men naar nieuwe inzichten en oplossingen voor een geslaagde combinatie die de toekomstige vraag naar dit soort initiatieven in goede banen zal leiden. 's Middags was er een seminar onder de noemer Wearable Turbulence. Hierbij stond de draagbare computer centraal. Het ging niet zozeer over laptops en mobieltjes, maar meer om de vraag hoe we de huidige technologische vooruitgang op een andere nuttige en/of esthetische manier kunnen toepassen. Er werden vraagtekens gezet bij het doel, het nut en de toekomst van dit soort gadgets. Op donderdagmiddag werd onder de naam Affective Systems een seminar gehouden dat zich ophield rond het thema computers of systemen met een bewustzijn. Het panel vertelde over hun ervaringen op dit nog jonge onderzoeksgebied en presenteerde enkele projecten. Al met al leverden de seminars veel "food for thought" op, alhoewel je jezelf kunt afvragen hoe essentieel het een en ander was.


Interessant onderdelen van DEAF waren de The Evening Of lezingen die 's avonds in weer een andere zaal, het Theehuis genaamd, werden gehouden. Hierin stond telkens een kunstenaar of kunstenaarscollectief centraal. Ze kregen een avond lang de ruimte om uitleg te geven over hun eigen thema, interesse, aanpak en werk.


Tussen de middag waren er 'Open Brunches' waar onder het genot van op de thematiek van die middag aansluitend eten, er geluisterd kon worden naar verschillende presentaties. Voor de brunch met als thema Sonic Pulse waren Andrea Polli en Gavin Starks uitgenodigd. Andrea Polli is geluidsartieste uit de VS. Op dit moment werkt ze met sonificaties van wetenschappelijke data. Ze liet bijvoorbeeld een interpretatie van de data uit verschillende hoogte lagen in een orkaan horen. En het verschil tussen de meteorologische condities in Central Park van deze zomer en de voorspelling voor 2080. Het verschil is beangstigend. De huidige data leverde een rustig soezende soundscape op. De soundscape voor 2080 klonk veel grimmiger en agressiever. Na haar gaf astrofysicus en muzikant Gavin Starks een korte introductie in de sterrenkunde. Hij liet ons zien hoe je deze data kunt omzetten in geluid. Hij liet tot slot een van zijn op ruimtedata gebaseerde muziekstukken horen. Een mooie compositie die ook echt muzikaal was en niet alleen geluid. Het was duidelijk beinvloed door vroege elektronische pioniers die voor de eerste sci-fi films muziek maakten. Ook droeg het stuk elementen van klassieke muziek in zich mee. Maar bovendien klonk het gewoon heel erg alsof je ergens ver in een ander melkwegstelsel rondzweeft.

De expositie...
...die loopt nog tot 21 november. Er staan vele mooie en interessante kunstwerken, dus ga zelf eens kijken!



Het Dutch Electronic Art Festival is een evenement met een groot internationaal karakter - dat een breed scala aan onderwerpen onder de loep neemt - en het publiek trakteert op vooruitstrevende werken van muzikanten, kunstenaars en wetenschappers. Nu het wordt gehouden in de Van Nelle fabriek, heeft het een mooie locatie gevonden die een toegevoegde waarde aan het festival geeft. Organisatorisch mag het hier en daar nog een stukje beter. Vooral op de muziekavonden was het geluid vaak slecht. Verder is het een festival waar Rotterdam met recht trots op kan zijn.

Alle optredens en lezingen zijn opgenomen en zijn terug te vinden op de site van DEAF 04