Avicii (1989 - 2018): een leven vol pieken en diepe dalen

Afgelopen vrijdag overleed Avicii op 28-jarige leeftijd in Oman. Zijn doodsoorzaak is nog steeds niet bekend. Vorig jaar bracht Partyscene een overzicht van de Zweed zijn loopbaan die naast hits, geld en faam ook depressies en alcoholmisbruik opleverde. Hieronder volgt dat verhaal...

Avicii werd in 1989 geboren in Stockholm als Tim Bergling, een gewone naam voor een gewone jongen. Dat hij net als zijn moeder, actrice Anki Lidén, de creatieve schijnwerpers zou opzoeken, leek allesbehalve vanzelfsprekend. Tim hield er niet van om in de belangstelling te staan en zat liever naar house te luisteren of zelf met muziek te knutselen op zijn slaapkamer.

Daar was hij behoorlijk goed in, zo bleek. Bergling werd  in 2007 opgemerkt door het label Dejfitts Plays nadat hij een remix had gemaakt van een Commodore 64-game. Toen hij echter in 2010 het nummer 'Seek Bromance' maakte onder de naam Tim Berg, ging het los. Het nummer kwam in verschillende landen in de top twintig te staan, waaronder België, Nederland, Frankrijk, Engeland en Zweden. Al snel werd Tim benaderd door EMI Music Publishing dat hem een contract aanbood. Het enige wat hij nog nodig had was een artiestennaam. Tim tekende een contract bij EMI Music Publishing en zijn officiële carrière ging van start. De naam 'Tim Berg' was al bezet op MySpace (echt waar) en dus koos hij in een opwelling voor de naam Avicii, de verkeerd gespelde naam voor de diepste put in de boeddhistische hel.

David Guetta en Coldplay

Toen ging het razendsnel. Tracks als ‘My Feelings For You’ en ‘Streetdancer’ werden wereldwijd gedraaid. Maar vooral de hit 'Levels' zorgde ervoor dat Avicii één van de grote namen in de scene werd. Hij stond op elk groot festival en hij werkte samen met de grootste artiesten. In 2012 maakte de Zweed samen met David Guetta de track 'Sunshine', die genomineerd werd voor een Grammy. Ook werkte Bergling samen met onder andere Nicky Romero, Martin Garrix, Lenny Kravitz, Madonna en Coldplay.

De volgende stap was een eerste album dat de naam True kreeg en in september 2013 verscheen. Hiermee sloeg Avicii een nieuwe weg in. De nummers waren minder ruw en elektronisch, en vooral de akoestische gitaar was prominent aanwezig op het album. De vreemde mengelmoes van pop, dance en country maakte van True een vreemde eend in de bijt. Tijdens zijn set op Ultra Miami in 2013 nam Avicii een groot risico toen hij zijn set een minuut lang stil legde om een liveband op het podium te halen en zijn nieuwe single ‘Wake Me Up’ te presenteren. De nieuwe track had geen harde kicks, geen opzwepende melodie en geen diepe drop om op los te gaan. Het publiek reageerde lauw en de Zweed werd door collega’s afgemaakt op social media.

Maar Avicii lachte het laatst. Hoe vernieuwend True ook was, het album werd een razend succes. En de single ‘Wake Me Up’, waarvoor hij eerst nog uitgelachen werd, stond al snel in meer dan 20 landen op nummer één in de hitlijsten.

Slopend succes

De wereldhits ‘Levels’ en ‘Wake Me Up’ lanceerden Avicii binnen een paar jaar regelrecht naar de top van de dancewereld. Voor een jonge gast van krap twintig moet het een geweldige achtbaan zijn geweest. Een achtbaan met de meest waanzinnige feesten. Maar het verhoogde ook de druk om te presteren. Bergling is een enorm perfectionistische producer. Dat is misschien het geheim van zijn succes, maar het zorgde ook voor slopende studiosessies waarbij hij soms wel zestig uur achter elkaar werkte. En dat zonder slaap.

Daar kwam ook nog zijn slopende tourschema bij, want het echte geld verdien je met optreden. In vijf jaar tijd deed Avicii meer dan 220 optredens. Dat lijkt niet veel, gemiddeld minder dan één per week, maar schijn bedriegt. De meeste van deze optredens zijn natuurlijk bijeen gepropt in het festivalseizoen of in tours. Bovendien moest Avicii daarvoor van hot naar her vliegen en had hij vaak geen idee welke dag het was of in welke stad hij zich bevond. Zelfs onze eigen brok energie Martin Garrix noemde Avicii’s tourschema ‘niet normaal’.

Intussen werkte Avicii altijd aan nieuwe producties. In 2015 kwam hij met zijn tweede studioalbum Stories. De plaat werd minder lovend ontvangen dan zijn debuut en was commercieel minder succesvol. Desondanks scoorde hij wederom grote hits met singles als ‘The Nights’ en ‘Waiting for love’. Alles wees erop dat de Zweedse superster zich een positie aan de top had verzekerd. Dat hij een van de grote namen in een nieuwe generatie top-dj’s zou blijven die – net als mannen als Carl Cox en Tiësto voor hem – een legendarische, decennialange carrière zou opbouwen. Maar het liep anders.

Alcoholisme

Laidback Luke heeft zich zorgen gemaakt dat de jonge Zweed tot de club van 27 zou gaan behoren, net als Kurt Cobain, Amy Winehouse en Jimi Hendrix. Die zorgen waren niet onterecht, want Avicii’s middelen om met alle stress om te gaan waren feesten en ongezonde hoeveelheden alcohol. Zelf gaf hij toe dat belangrijke optredens hem bloednerveus maakten en dat alcohol hem de zelfverzekerdheid gaf om te knallen op het podium. Alcoholisme zit in een klein hoekje en Avicii dronk in zulke mate dat zijn lichaam er aan onderdoor begon te gaan. Hij moest meerdere keren in het ziekenhuis worden opgenomen. Zo werd hij onder meer behandeld aan een ontstoken alvleesklier, een gevolg van overmatig drankgebruik.

Het feesten en drinken waren een vrij vergiftigende manier om aan de stress van zijn succes te ontsnappen. Het is heel gemakkelijk om te gehecht te raken aan de feesten op plekken als Ibiza. Maar intussen biedt het geen oplossing voor de eenzaamheid van het tourleven. Het leven dat hij gewend was, met familie en vrienden in het middelpunt, gaf hij op zonder daar bewust voor te kiezen. Tim cijferde zichzelf weg ten gunste van zijn succes. Dus pakte de Zweed nog maar een fles, op zoek naar de feestroes.

Druk van managers en promotors

Het verhaal van Avicii is kenmerkend voor jonge artiesten die razendsnel enorm succes bereiken. Ze zijn ontvankelijk voor de druk van managers en promotors en worden volledig geleefd door hun succes. Promotors krijgen een percentage van de opbrengst van de optredens en zijn dus geneigd iedere boeking aan te nemen, ook als ze daar in drie dagen de hele wereld voor over moeten. Ieder afgelast optreden wordt een slopend gevecht voor de artiest tegen zijn eigen mensen. Zelfs terwijl Bergling met helse buikpijn op bed lag, probeerden promotors hem nog over te halen door te gaan met touren. En misschien nog pijnlijker: hij was geneigd het te overwegen. Zoals Avicii zelf heeft toegegeven, zag hij het als een zwakte dat hij niet kon genieten van zijn artiestenleven. Tim nam het zichzelf kwalijk dat hij niet gelukkig was met zijn succes. Waarom konden andere dj’s hier wel van genieten en hij niet?

Het duurde lang voordat Avicii door had dat hij niet de enige dj was die met het tourleven worstelde. Veel grote artiesten weten dat wel op te lossen door hun promotors in bedwang te houden. Maar daar moet je sterk voor in je schoenen staan en als jonge dj liet Avicii het misschien te veel over zich heen komen. Maar de jonge Bergling werd volwassen en begon zich steeds meer te realiseren dat hij zichzelf had verloren in zijn succes en dat het touren een gelukkig en gezond leven in de weg stond.

Na een korte vakantie met een roadtrip door de VS maakte de dj zijn beslissing om te stoppen met optreden. In maart 2016 plaatste hij een open brief op zijn website waarin hij iedereen (en dan ook echt iedereen) bedankte en aankondigde dat hij definitief stopte. Het tourleven was hem teveel geworden en Tim wilde de tijd nemen voor het leven van ‘de persoon achter Avicii’. Voor familie, vrienden en zijn gezondheid.

We kunnen ons moeilijk voorstellen hoe kolossaal die beslissing moet zijn geweest. De lijst met artiesten die zo’n beslissing niet konden of durfden nemen, en later bezweken onder het stressvolle artiestenbestaan, is groot. Zelf zei Avicii dat hij bang was dat mensen zijn beslissing niet gingen begrijpen en hem zouden zien als ondankbaar. De meeste reacties waren uiteindelijk steunbetuigingen, behalve die van de eeuwige trol Deadmau5, die het natuurlijk niet kon laten een denigrerende opmerking te maken: ‘At least you tried’. Het allerlaatste Avicii-optreden vond plaats op 28 augustus op Ibiza.

Sabbatical

Daarna werd het stil rondom de superster, terwijl hij de kans greep om en gewoon te leven. Nou ja, gewoon. Tim Bergling verdween van de radar om te reizen en trok eerst drie maanden door Afrika. Dit jaar maakte hij nog meer reizen, zo bleek uit zijn Instagram-account waar foto’s van Zuid-Amerika verschenen en een filmpje van een lama die rustig ligt te chillen op nieuwe Avicii-muziek. Ja, nieuwe muziek. Want enkele maanden na zijn laatste optreden zat Avicii alweer volop in de studio. Zijn doel: het beste Avicii-album tot nu toe maken.

In de zomer van 2017 liet Avicii tussen zijn Instagram-kiekjes van een reis naar Zuid-Amerika horen waar zijn fans al een jaar op zaten te wachten. In een video van een tripje naar de Inca-ruïnes van Machu Picchu was op de achtergrond een fragment van een nieuwe track te horen. Er volgden meer van zulke video’s, en al snel ontvingen fanclubs en collega-dj’s een unieke Avicii-muziekdoos die een stukje van de nieuwe track ‘You Be Love’ afspeelde. Livesets had hij niet meer om nieuwe tracks te teasen, maar de dj en producer wist nog steeds als geen ander hype te creëren rondom zijn muziek.

Avicii’s ‘beste album tot nu toe’ komt in drie delen uit en inmiddels zijn de eerste tracks te beluisteren in de vorm van de Avïci EP. Het mini-album is zes tracks dik en is absoluut Avicii op zijn best. De single ‘Without you’ draaide Avicii al tijdens zijn laatste livesets en werd na de release in augustus in enkele landen een nummer één-hit. Ook ‘Lonely Together’ doet het goed, maar het niveau van zijn eerdere wereldhits heeft de Zweed met de eerste release na zijn vakantie nog niet gehaald. Maar dat het derde album een topper gaat worden staat vast.

Een nieuw soort artiest

We kunnen enkel gissen naar wat de toekomst gaat brengen voor Tim Bergling. Het is nog nooit voorgekomen dat een dj-superster ervoor koos niet meer op te treden en enkel te leven van zijn eigen muziekproducties. Dat is niet zo gek, want niet alleen verdienen dj’s het meeste geld met optreden, het is in de meeste gevallen een essentieel onderdeel van het opbouwen en behouden van een positie als topartiest. Alle grote en bekende artiesten, of het nu rappers, popartiesten of dj’s zijn, reizen de hele wereld over om gezien te worden en zorgen dat ze in het nieuws blijven. Fans willen hun idolen immers zien en voor veel mensen geldt: uit het oog, uit het hart. Het middelpunt van de belangstelling. Dat is waar iedere grote artiest wil of moet staan om aan de top te blijven, ongeacht welke muziek ze maken. Het is ook precies de plek waar Tim Bergling zich niet op zijn gemak voelt.

Hoe zal het verder gaan met Avicii? Is het mogelijk om tot de top van de dancewereld te behoren zonder ooit nog de zo belangrijke dansvloer te zien? Wil hij dat überhaupt wel? Of gaat hij simpelweg leven van de tientallen miljoenen die hij op zijn bankrekening heeft staan terwijl hij zich bezighoudt met de zaken waar hij echt iets om geeft: vrienden, familie en muziek maken?

Wie weet zal Avicii er in de toekomst toch weer voor kiezen om te gaan optreden, misschien met een minder extreem tourschema. Gezien zijn geschiedenis en persoonlijkheid was de keuze om te stoppen in ieder geval volkomen begrijpelijk. En als iemand het voor elkaar kan krijgen zo’n unieke carrière als producer in leven te houden, dan is het Avicii wel.

Naschrift: dit is een in 2017 gepubliceerd artikel over het leven en loopbaan van Avicii.