René Passet's filmreview: Brothers

Dat had regisseuse Susanne Bier natuurlijk ook niet kunnen bedenken. Dat het Nederlandse regeringsbesluit om commando's naar Afghanistan te sturen amper een week oud is als Brothers in de Nederlandse bioscopen terecht komt. Maar het geeft haar krachtige film wel een extra lading. Brothers gaat namelijk over Afghanistan. Maar ook weer helemaal niet. De helikoptercrash waaraan de militaire commandant Michael (Ulrlich Thomsen, bekend van Festen) verongelukt, had net zo goed in Irak of Sudan plaats kunnen hebben.

In ieder geval zorgt het tragische ongeluk er voor dat Michaels mislukte broer ineens een doel in zijn miserabele leven heeft. Net vrij uit de gevangenis dreigt hij zijn oude leventje van dronken worden en niks doen weer op te pakken. Maar het lot beslist anders. Want al snel blijkt dat hij de enige is die echt steun kan geven aan Michaels rouwende vrouw Sarah (Connie Nielsen) en haar twee jonge dochters.

Met een paar ferme streken zet de Deense regisseuse Susanne Bier de grote lijnen van haar verhaal op het grote doek. Een krachtige film maken is haar wel toevertrouwd, zo bewees de Deense eerder met de internationale succesfilm Open Hearts (2002). Die Dogma--productie viel verder op door het geweldige acteerwerk en realistische,emotionele vertelstijl. Ook dit keer zit de camera bovenop de acteurs en wordt er weinig tot geen gebruik gemaakt van belichting. En ook dit keer wordt er sterk in geacteerd.

Nielsen (in haar eerste Scandinavische rol sinds haar vertrek naar Hollywood, waar ze onder meer te zien was in One Hour Photo en Gladiator) is geweldig als verdrietige moeder die er het beste van probeert te maken. Maar de echte ster is de in Nederland onbekende acteur Nikolaj Lie Kaas als Jannick. In Brothers maakt hij een geweldige en geloofwaardige metamorfose door, van slappe nietsnut met driedaags baardje tot stabiele en integere familievriend.

Bier stapt over dramatische valkuilen en vermijdt clichés als violen en dreigende muziek. Zo stort de helikopter van Michael volkomen onverwacht naar beneden. Wat volgt is alleen een zwarte wolk en daarna een verpletterende stilte. Het geeft het drama veel meer kracht. Iedereen kan zomaar uit het leven weggerukt worden, is de boodschap.

"Als Michael dood is, waarom voel ik dat dan niet?" vraagt Sarah zich vervolgens af. Inderdaad, jullie voelen hem al aankomen. Halverwege de film neemt Brothers een verrassende wending, als het verhaal zich naar Afghanistan verplaatst. Daar krijgt de door moslimrebellen gevangen genomen Michael een traumatische gebeurtenis voor zijn kiezen. De scènes in Afghanistan zijn noodzakelijk voor het verhaal, maar verbreken ook de intense spanning van het eerste uur.

Jammer , want daarna duurt het even voordat je je als kijker weer kunt identificeren met de gebeurtenissen thuis. De getraumatiseerde militair denkt zijn demonen te bedwingen door simpelweg zijn mond te houden en zijn oude rol als lieve vader weer op te pakken. Maar dat loopt natuurlijk grandioos uit de klauwen.

Met 110 minuten is Brothers aan de lange kant. Bovendien is het een vrij grimmige film met nogal wat dramatische gebeurtenissen en weinig ruimte voor luchtige lichtpuntjes. Geen vrolijke film dus. Wel een hele sterke. Vond ook het publiek van het Rotterdamse Filmfestival, waar Brothers de publieksprijs op het nippertje misliep.