New Order

Peetvaders van de rock-dance connectie

New Order uit het Engelse Manchester, actief sinds 1980, is de belangrijkste band van hun generatie. Sterker, het is na The Beatles de belangrijkste groep die Engeland heeft voortgebracht. Ze pionierden met elektronische muziek en waren een spil in de houserevolutie. New Order is nog steeds actief - en actueel. Hun nieuwe album heet Waiting For The Siren's Call.

Door Alfred Bos
Met dank aan DJ Broadcast

Laten we voor het gemak de naoorlogse popmuziek beschouwen als een zandloper. Eerst was er rock en nadien was er house. Ergens moeten rock en dansmuziek elkaar zijn gekruist: de taille van de zandloper. New Order is die taille.
Meer nog dan generatiegenoten als Depeche Mode, Human League of Simple Minds belichaamt New Order de revolutie die elektronica en dansmuziek in de jaren tachtig veroorzaakten. Hun loopbaan is niet van drama gespeend - de oorspronkelijke zanger pleegde zelfmoord; hun label ging op spectaculaire wijze failliet; hun spraakmakende Hacienda club in Manchester ging ten gronde aan belangstelling van criminelen; er waren lange fases van inactiviteit - maar New Order bestaat nog steeds en, al lopen de groepsleden inmiddels tegen de vijftig, de groep is na een kwarteeuw nog immer springlevend.

Manchester was in de jaren zeventig een provinciaal gat met een paar miljoen inwoners. Toen de Sex Pistols er in juni 1976 optraden - hun eerste concert buiten Londen - waren er volgens de overlevering welgeteld 36 bezoekers. Elk van hen startte vervolgens een groep. Peter Hook, bassist van New Order: "Er was die oogverblindende flits: dat kan jij ook! De volgende dag ging ik een bas kopen."
Bernard Sumner had al een gitaar. "Wat ik nodig had, was de steun van anderen die ook probeerden om een instrument te leren spelen. Muziek haalde me uit mijn troosteloze bestaan. Ik ben opgegroeid in een woontoren, opgevoed door mijn grootouders. Het idee was: zoek een groep, neuk alle meisjes en leer daarna een instrument te bespelen."

In de dansmuziek staat het publiek centraal, aangemoedigd door de DJ; de sterren van de avond, dat zijn de bezoekers. De Do It Yourself attitude van house stamt af van punk. Neem de muziekindustrie niet serieus, wees onafhankelijk en neem je eigen verantwoordelijkheid. Bernard Sumner: "In de jaren zeventig ging je niet naar optredens van groepen als Yes of Emerson, Lake & Palmer om plezier te hebben, je ging er naartoe om die groepen te vereren. Punk heeft dat omver gekegeld."

DOORGETRIPT
Voor New Order was er Joy Division: Ian Curtis (zang), Bernard Sumner (gitaar), Peter Hook (bas) en Stephen Morris (drums). De groep maakte tijdens zijn korte bestaan twee zeer invloedrijke albums: Unknown Pleasures (1979) en Closer (1980), beide verschenen via het Factory-label van entrepeneur en TV presentator Tony Wilson, wiens kleurrijke loopbaan centraal staat in de bioscoopfilm 24Hour Party People uit 2002. Ian Curtis was de charismatische zanger van Joy Division en de groep het eerste voorbeeld van een invloedrijke band die niet uit Londen maar uit de Engelse provincie kwam. Hij pleegde zelfmoord op 18 mei 1980, twee dagen voor Joy Division zou afreizen voor een Amerikaanse tournee en nog geen twee maanden voor de release van Closer.

Het album Waiting For The Siren's Call

De overgebleven groepsleden noemden zich New Order. Stephen Morris' vriendin Gillian Gilbert nam plaats achter het toetsenbord (nieuw!) en gitarist Bernard Sumner deed de zang erbij. Aanvankelijk leek New Order de erfenis van Ian Curtis en Joy Division niet van zich te kunnen afschudden, maar de groep vond zijn identiteit - en zijn toekomst - in de disco's van New York. Bernard Sumner: "We gingen veel naar clubs. Als New Order in New York speelde, gingen we naar Funhouse en Paradise Garage. Daar werd andere dansmuziek gedraaid, geen kitscherige onzinmuziek met teksten waarvan je moet braken. Ik slikte in die tijd ook veel LSD en ging op die muziek volledig uit mijn dak. Daardoor ben ik de schoonheid van beats gaan leren inzien. Voor die tijd was een drummer iemand die op de achtergrond zat en veel lawaai maakte. Iedere band had een drummer, wij dus ook. Na die doorgetripte nachten op de dansvloer in New York, realiseerde ik me dat ritme je naar een andere plek kan leiden. Daar ben ik nooit van teruggekomen," zegt hij glimlachend.

ARTHUR BAKER
De New Order die we in de 21ste eeuw nog steeds kennen, debuteerde begin 1983 met de 12 inch Blue Monday. Alles aan die release was spectaculair en innovatief. De lengte: 7 minuten, veel te lang voor een single. Maar Blue Monday was niet bedoeld voor de radio, hij was gemaakt voor de dansclubs. De hoes, die er met twee gestanste gaten uitzag als een floppy disc, in 1983 een gloednieuw opslagmedium. De muziek, gemaakt met drumcomputers en synthesizers. En het medium: het nummer was alleen verkrijgbaar als 12 inch, niet als klassieke 7 inch single. Blue Monday haalde niettemin de hitlijsten (ook in Nederland) en werd de best verkochte 12 inch aller tijden. Synthesizers waren begin jaren tachtig weliswaar nieuw, maar New Order was niet de enige groep die met elektronica experimenteerde. Waar ze echter uniek - en vooruitziend - in waren, was dat ze die elektronica gebruikten om dansplaten te maken. New Order legde als eerste de link tussen computers en uitgaansmuziek, en lieten er de punkmentaliteit op los.

"Ritme kan je naar een andere plek leiden"

Bernard Sumner: "Dansen is een manier om met je lichaam het plezier in muziek uit te drukken. In de jaren zeventig was dansmuziek een beetje kitscherig met Saturday Night Fever en de Bee Gees, dat vond ik jammer." De man die New Order op de nieuwe weg gidste, was producer Arthur Baker. Peter Hook: We waren verrast door de intensiteit van de clubscene in New York. Via een vriend hoorden we de producties van Baker. Hij wilde ons produceren want hij vond onze muziek goed. Met Baker gingen we voor het eerst totaal onvoorbereid de studio in, geen songs, zelfs geen ideeen, niks. Dat vonden we nogal eng, maar met Baker erbij lukte het. Hij kneedde er een vorm uit. Voor ons opende dat een hele nieuwe manier van werken. Wij dachten dat Baker een professional was die precies wist wat hij deed. Dat bleek niet het geval. Hij had geen idee wat hij aan het doen was en dat gaf ons een gevoel van vrijheid. Dat was een andere aanpak dan we gewend waren."

LIFE-STYLE ALS REBELLIE
De muzikale revolutie waar Blue Monday op anticipeerde, voltrok zich aan het slot van de jaren tachtig toen house, schijnbaar vanuit het niets, de clubs veroverde. New Order was er klaar voor, ze hadden zelfs een eigen club in hun thuishaven Manchester. Geopend op 21 mei 1982 was The Hacienda bedoeld als Noord-Engelse tegenhanger van het bruisende clubleven in New York waar de groep zoveel inspiratie had opgedaan. Het idee van nachtenlang dansen, al dan niet onder invloed, was niet nieuw. De 'all-nighters' waar werd gedanst op obscure (import) soulplaten - northern soul heette het subgenre - waren een typisch Noord-Engels fenomeen dat in de jaren zestig was ontstaan in Manchester; in de jaren zeventig waren dansgelegenheden als Blackpool Mecca en Wigan Casino nationale fenomenen in Engeland. Maar de gestileerde, industriele aankleding van The Hacienda plus de elektronische dansmuziek van DJ's als Mike Pickering, Graeme Park en Jon Dasilva sloeg niet aan, het publiek bleef weg. Zelfs Madonna trad in 1984 op voor een bijna lege zaal. Ondertussen pionierde het Hacienda team wel zo ongeveer alles wat tegenwoordig volstrekt normaal is, flyers bijvoorbeeld. De populariteit van New Order's club veranderde op slag tijdens de zomer van 1988 toen house Europa stormenderhand veroverde. The Hacienda was de hipste plek van Engeland (en heel West Europa) waar de toekomst werd uitgevonden: life-style als rebellie. The Hacienda is de link tussen northern soul en house, zoals New Order de link is tussen rock en dance.

De club bestaat inmiddels niet meer. The Hacienda werd in 1997 gesloten, na problemen met de lokale maffia. Het Factory-label van hun beschermheilige, Tony Wilson, had in 1992 al het loodje gelegd. De jaren negentig, de hoogtijdagen van house, waren niet leuk voor New Order, iets wat pioniers wel vaker overkomt. Maar in 2002 verscheen er na negen jaar stilte opeens een nieuw album, Get Ready, en inmiddels is de opvolger klaar. De groep zit midden in een tweede jeugd en is zich bewust van hun historische rol. Maar noem ze geen woordvoerders van een generatie. Bernard Sumner: "Mijn generatie was misschien introspectief, terwijl de huidige generatie juist van feesten houdt. Je kunt jezelf nooit beoordelen. Wij blijven liever op de achtergrond."

Waiting For The Siren's Call ligt nu in de winkel.
De loopbaan van Tony Wilson werd in 2003 verfilmd als 24Hour Party People; de DVD is te huur in de betere videotheek. Tony Wilson zelf heeft zijn avonturen met Factory en New Order opgeschreven in zijn autobiografie, 24Hour Party People (nog steeds leverbaar).

Dit artikel is gepubliceerd in de nieuwe editie van DJ Broadcast. Het dancemagazine - verkrijgbaar in alle platenzaken en Free Records Shops, bevat tevens interviews met o.a. Basement Jaxx, Laurent Garnier en Thievery Corporation, vele cd-recensies en het laatste dancenews.


Op de website van DJ Broadcast is een pdf-file te downloaden waarmee je door het hele nummer kunt bladeren

New Order