Afgestoft: The Orb\'s Adventures Beyond The Ultraworld

In een nieuwe serie blikt Love2Party met weemoed terug op een klassieker. Albums waar de herinneringen letterlijk en figuurlijk aan vast kleven. En al zijn de tussenpozen soms lang, het zijn albums die iedere keer weer met enthousiasme afgestoft worden en bij beluistering nog steeds zo goed klinken. Of zelfs beter. Een album dat zeker niet in deze serie mag ontbreken is The Orb's Adventures Beyond The Ultraworld. Ambient house for the E Generation. Of zoals het Engels magazine Vox de losgebarsten hype verwoordde in 1991: "Non-music designed for lying on the floor at six in the morning when the E is just a mild buzz in your brain and you're starting to feel a bit crappy".

Tekst: Nico

Het is 1991, een uur of tien 's ochtends. Het is een drukte van belang op de dagelijkse markt in Berwick Street. Het is mijn eerste bezoek aan Londen en mijn hoofd loopt over van de vele indrukken. Ineens, tussen alle geluiden van de straat, hoor ik muziek. Nieuwe muziek, andere muziek. Ik word naar een platenzaak getrokken met de naam Sister Ray en zie dat de hele etalage volhangt met platenhoezen met een afbeelding van het Battersea Powerstation zwevend in de lucht, op z'n kop. Ik hoor de betoverende muziek die binnen vandaan komt. Een gast bij Sister Ray vertelt me dat het The Orb is. En dat het de cd is die in de etalage hangt, vandaag uitgekomen, dus vers van de pers. Nooit van The Orb gehoord, maar ik twijfel geen moment, koop mijn exemplaar van The Orb - Aubrey Mixes The Ultraworld Excursions, dat later een remixalbum van The Orb's Adventures Beyond The Ultraworld blijkt te zijn, en kan haast niet wachten om hem thuis in Nederland te beluisteren.

Het remixalbum: The Ultraworld Excursions Zover is het nog niet, we zijn een lang weekend in Londen. En daarin leer ik heel snel leer dat Berwick Street het walhalla, the place to be, is voor de muziekliefhebber. Dus de volgende morgen vroeg slenter ik al weer door het van de platenzaken uit z'n voegen barstende straatje en zie tot mijn verbazing dat alle Orbplaten al weer uit de etalage van Sister Ray zijn gehaald. Nu al uitverkocht? Nee, vertelt diezelfde gast me, het album bleek ongeclearde samples te bevatten en moest op dezelfde dag van release al weer uit de handel worden gehaald. Mijn eerste (remix)album van The Orb blijkt gelijk een bijzonder item, een collectors item! En mijn belangstelling voor The Orb groeit met de minuut!

Chill-Out Room
The Orb muteert zich al gelijk vanaf het begin, eind jaren tachtig, constant rondom een persoon, Dr. Alex Paterson, ex-roadie bij de Engelse band Killing Joke, in het dagelijks leven A&R manager bij EG Records, het ambientlabel van o.a. Brian Eno. Maar 's nachts en in het weekend samen met Jim Cauty (The KLF!) vooral druk bezig als dj. Geen "gewone" dj, maar iemand die in de chill-out rooms bij raves, en op verzoek van Paul Oakenfold tijdens zijn clubavond The Land of Oz in in de Engelse club Heaven, vreemde experimenten uithaalt met de minimale ambient van Brian Eno, het eveneens beatloze album 'Rainbow Dome Music' van Gong met daarop stromend water en het gitaarspel van eeuwige hippie Steve Hillage, het geluid van communicerende walvissen en dolfijnen, de plaat E2:E4 van Manuell Gottsching en de melodieuze Chicago house van o.a. Marshal Jefferson en Larry Heard. "It was great, we didn't have to get anybody to dance. I was probably the only dj in ' 89 who had to stop people from dancing!" blikt Alex Paterson later lachend op deze periode terug.

Het zijn deze muzikale experimenten die de basis vormen voor The Orb's eerste officiele single: 'A Huge Ever Growing Puylsating Brain That Rules From The Centre of The Ultraworld', bij velen inmiddels beter bekend als 'Loving You' vanwege de sample van Minnie Ripperton's gelijknamige plaat. De wereld is klein, zeker die van de muziek. Op een avond hoort Steve Hillage zijn eigen 'Rainbow Dome Music' in The Land of Oz en het contact met Paterson is snel gelegd, en de langdurige samenwerking een feit. Jim Cauty gaat verder met The KLF en maakt plaats voor geluidstechnicus Thrash, de 20-jarige Kris Weston, die het gestaag groeiende team versterkt in de studio. En met de liefde voor reggae en dub er ook nog bij, krijgt de klassieker The Orb's Adventures Beyond The Ultraworld vorm. Zweverige, haast buitenaardse klankcollages die ternauwernood aan de grond worden gehouden door house en dubritmes en uit hun voegen barsten van de even absurde als humoristische (stem)samples.

De realiteit ontvluchten

Minstens zoveel geinspireerd door Pink Floyd's klassieker Dark Side of The Moon als door de acid house explosie van de jaren tachtig en gevoed door het leven in Chelsea waarin reggae de main stream is. Seventies space-rock gaat in de mix met dance, flarden van gesprekken van een Russische ruimtevaartbemanning, het bedwelmende, sterk vervormde gitaarspel van Hillage, de basgitaar van Pink Floyd bassist Guy Pratt, samples van televisiefragmenten, cartoons, reggaeritmes en dubeffecten. En het resultaat is overweldigend, hypnotiserend en meeslepend. In 1991 ziet The Orb's Adventures Beyond The Ultraworld officieel het daglicht. Een genre-defying album waarmee je bijna twee uur lang de realiteit van alledag in no-time ontvlucht en die zeker in jouw platenkast niet mag ontbreken!

Weemoedig stoften wij reeds af:
Aphex Twin - Selected Ambient Works 85 - 92
Future Sound of London - Lifeforms