Sonic Acts XI @ Paradiso + de Balie, Adam, 23 t/m 26 feb

Partyscene Redactie | 1 januari 2005
party reports

The Anthology of Computer Art


De elfde Sonic Acts droeg als ondertitel de veel zeggende naam 'The Anthology of Computer Art'. Het festival probeerde door middel van lezingen, films, conferenties en natuurlijk muziek een blik te werpen op de geschiedenis van de computerkunst en de huidige ontwikkelingen binnen het genre; van vroege computerfilms tot de meest vooruitstrevende muziekproducers. Gedurende drie avonden en drie dagen was het op stukje Weteringschans, dat Paradiso en de Balie verbindt, een komen en gaan van artiesten en belangstellenden.

Tekst & Foto's:
Stamp

Donderdag:
De openingsrede in Paradiso wordt gehouden door Jasia Reichardt. Zij organiseerde in 1968 al de tentoonstelling Cybernetic Serendipity, een van 's werelds eerste grote overzicht tentoonstellingen op het gebied van computerkunst. In haar lezing vertelt ze over haar beweegredenen om deze exhibitie te organiseren en geeft ze uitleg over de werken die er tentoongesteld stonden en zet daarmee de geschiedkundige toon voor het festival.


Aansluitend is er een optreden van Curtis Roads, een pionier op het gebied van granular synthesis. Hij wordt visueel ondersteund door Brian O'Reilly. De abstracte uit minuscule deeltjes geluid opgebouwde composities van Roads zijn knap en doordacht en intrigerend om naar te luisteren. Het visuele werk van O'Reilly is te plat en bombastisch en leid door de grote projectie erg af van de muziek.

Anders is dit bij de hierop volgende groep die verwarrend genoeg de naam Granular Synthesisdraagt, maar geen gebruik maakt van deze techniek. Dit Oostenrijkse duo staat bekend om zijn visueel en auditief zwaar indringende performances. Het publiek wordt getrakteerd op een stroboscopische blik in de binnenwereld van de kleur. Met bassen die je organen doen trillen en fijnzinnig opgebouwde structuren die de trommelvliezen laten beven. De combinatie van beide is even desorienterend als genoegzaam. Na enkele hoge pieken in de set gaat het optreden te lang door, om de spanning tot het einde vast te houden.


Vrijdag:
Op de conferentie van vrijdag staat een zeer gevarieerde groep sprekers. Zij proberen samen een beeld te schetsen van de toepassingen van de computer in de kunst. Stephen Wilson houdt een pleidooi voor meer samenwerking tussen kunst en wetenschappelijk onderzoek. Andreas Broeckmann en Matthias Weiss geven hun kijk op de manier waarop mediakunst een plekje in de kunstgeschiedenis zou moeten krijgen. Ben Fry geeft aan de hand van eigen voorbeelden uitleg aan zijn begrip Computational Information Design, waarbij de brug tussen wetenschappers en vormgevers wordt gedicht of eigenlijk afgebroken. Hoofdreacteur van het prachtige Wire magazine Rob Young houdt een lezing over het gebruik en de aandacht voor computers in popmuziek. De discussie die volgt benadert de vele facetten van de computer in de kunst en de naamgeving en plaatsing van verwante fenomenen en verschillende gedachten over de toekomst.

's Avonds is het in Paradiso tijd om de oren te wassen met een programma dat met de hulp van DJ/rupture is samengesteld. Een van de verrassendste en mooiste optredens van de avond begint al om half tien in de kleine zaal. De Duiste Gustav speelt prachtige luisterliedjes die doen denken aan Barbara Morgenstern, maar dan minder poppy en aangelengd met klassieke elementen. Als ze haar poetische en soms hilarische teksten naast het Duits ook nog in het Frans en Engels gaat zingen, heeft ze de zaal veroverd. Wij hopen haar vaker terug te zien.


Om het lekker eclectisch te houden, leek het de organisatie interessant om vervolgens de Japanse freakshow van Doddodo en Ove-Naxx te laten plaatshebben. Japanners staan altijd garant voor een fijnzinnig potje gekkigheid. Deze dame en heer al helemaal. Springen op de tafel, rennen door het publiek, gillen in de mic, Doddodo gaat er helemaal voor. Met haar vrolijke mix van kinderliedjes, breakcore en industriele hiphop krijgt ze het publiek helemaal los. De voor de gelegenheid als clown geschminkte Ove-Naxx weet altijd een feestje te bouwen. Ook nu weet hij met zijn humorvolle beats het veelal uit het buitenland afgereisde publiek snel tot een kolkende massa om te toveren.


Terwijl boven Scotch Egg voor de Japanners doorgaat met breakcore en speelgoedbeats, heeft in de grote zaal het trio Nettle opstartproblemen. Bestaande uit DJ/rupture op de laptop, een violist en een cellist maakt dit trio een knappe mix tussen Arabische, klassieke en modern muziek. Na drie keer een nummer opstarten en drie keer een uitvallende computer (jaja, ook dat hoort bij computerkunst) geven ze het op en wordt er plaats gemaakt voor de volgende act. Planning to Rock heet ze, en ze komt uit Duitsland. Op het podium stelt ze zich vreselijk aan, de muziek kan er net mee door. Haar filmpjes zijn eigenlijk het beste wat ze te bieden heeft. Met een soort quasi punkshow, waarin het enige live-element haar aanstellerige gejengel is, probeert ze het publiek tot een reactie te brengen. Het enige wat het oplevert, is een matig applausje. Collega Beans, ex-lid van Anit Pop Consortium, doet het bij het publiek stukken beter met zijn ietwat saaie hiphopshow.

Neen, neem dan een voorbeeld aan DJ Sheen, die rechtsreeks uit een Engelse achterstandswijk lijkt te zijn weggelopen, en de zaal op zijn kop zet met een donderende breakcore/jungle set. Alle handjes in de lucht. Rewind! Los, dat gaat het. De muziek is niet al te geraffineerd maar de jongedame achter de decks weet goed hoe ze de spanning er in moet houden. Geraffineerde muziek brengt het daaropvolgende duo wel. Vex'd maakt gebruikt van duistere breakbeats, dub-invloeden, industriele geluiden en veel originaliteit. Na de pompende in-your-face muziek van DJ Sheen is het even wennen, maar uiteindelijk heeft deze set meer inhoud en diepgang, en blijft boeien tot de laatste beat.


Beneden is inmiddels het tijdperk van de grote mannen uit de breakcore-scene aangebroken. Gewapend met een grote bos dreads en een laptop knalt Aaron Spectre er op los. In een nog altijd goed gevulde zaal gaan de beentjes van de vloer op zijn zinderende beats. Veel recht toe recht aan jungle breakbeats, dubby bassen en hier en daar een extravagante breakcore-uitspatting zijn Spectre's recepten. Niet altijd even boeiend, maar op sommige momenten slaat hij de spijker op zijn kop. Alleen, waar is het volume gebleven? Iemand in Paradiso vond het blijkbaar nodig om de knop drastisch lager te zetten. Doodzonde natuurlijk, vooral bij muziek waarbij je bassen moet voelen. Bij de liveset van Hrvatski komt dit helemaal dramatisch tot uiting. Zijn complexe ritme en melodiestructuren vervagen bijna tot achtergrondgeluiden op bepaalde plekken in de zaal. Alleen recht voor de boxen is er iets te horen van dit geniale geknutsel. Jammer dat er op deze manier met zulke muziek wordt omgegaan. Zonde van de acts en zonde voor het publiek. Boven weet Filastine met een spannende combinatie van allerlei soorten indrustriele breakbeats en live percussie, toch nog een mooi einde aan de avond te breien.


Zaterdag :
In de Balie wordt de hele dag over en door kunstenaars gesproken die computercode gebruiken bij het maken van hun werk. Pioniers als Frieder Nake, Manfred Mohr en Lililian Schwartz worden uit de vergetelheid terug gehaald en mogen vertellen over hun ontdekkingswerk en hedendaagse praktijk. Als exponent van de huidige generatie geeft Golan Levin een zeer indrukwekkende lezing over zijn werk, dat vooral is gebaseerd op interactie. 's Avonds zijn er films te zien uit het geestverruimende oeuvre van Lillian Schwarts en uit de Siggraph-collectie waarin vroege voorbeelden van het gebruik van computergraphics te zien zijn.


Het nachtprogramma in Paradiso begint alweer met een hartveroverende dame. Anne Laplantine speelt schuchter en verlegen met haar gitaar schattige chanson achtige liedjes. Ze sampelt haar gitaar, gebruikt korte stemloops en wat effecten. Simpel maar zeer innemend. En alweer valt er geen groter contrast tussen deze en de daarop volgende act te verzinnen. SKIF & Bas van Koolwijk hanteren zich van bruut sonisch geweld en donderende abstracte visuals. Het doet een beetje pijn aan de oren en is te klinisch en abstract voor het moment, net na Anna.

De gebroeders Debackere doen beneden eigenlijk hetzelfde, maar nemen een sferischere invalshoek en bouwen beter op. Hun visuals geven de verbeelding de vrije loop en de zorgvuldig geconstrueerde muziek past er perfect bij. Een half uur duurt hun wonderlijke schouwspel, maar het zoemt in gedachte nog veel langer na. Jammer dat er zo weinig mensen aanwezig zijn. Gelukkig weet opvolger Nanko ook de volle aandacht van het publiek te trekken. Met gitaar, sampler en knisperende elektronicabeats bouwt hij van ambienteske soundscapes op tot lekker dansbare grooves. Toch blijft iedereen zitten, onwennig om te dansen zo vroeg op de avond en in de nogal lege zaal.


Het kortste optreden van het weekend staat op naam van het Noorse duo Fe-Mail. Het duo begon weliswaar te laat, maar al na tien minuten overdonderende noise verdwenen de twee in pak gestoken dames van het podium. Zonde, want hun 'hands on' aanpak was erg stoer om te zien. En om te horen: Maja Ratkje al zingend, krijsend en knoppen draaiend. En Hild Sofie Tafjord, die met een klassieke hoorn de meest onklassieke geluiden produceerde. Een ander damesduo mocht daarna de grote zaal betoveren. AGF & SUE C roepen een Alice in Wonderland-gevoel op. De warme elektronische klanken van AGF en haar Bjork achtige gezang vormen een prachtige combinatie met de live visuals van SUE C, die bijna alles handmatig en terplekke staat te maken.

Hierna was het helaas uit met de pret. Nancy Fortune nam vol verve de titel aansteller van het festival over van haar collega Planning to Rock. Een zeurderige Kate Bush imitatie op slappe electrobeats. Geenszins vermakelijk. De rest van de avond was gevuld met minimal artiesten als Ada en Matthew Dear. Leuk op hun eigen plaats en tijd, maar niet op hun plek op een festival als Sonic Acts dat grensverleggend wil zijn.

Zondag:
Op de laatste dag van de conferentie spraken verschillende artiesten over hun werk. Erik van Blokland ontwerpt lettertypes door middel van codes. John Oswald is bekend van zijn Plunderphonics en begeeft zich nu ook op het visuele vlak. Joost Rekveld is een abstracte filmmaker die de computer gebruikt voor het generen van beelden. En Joan Leandre hackt computerspelletjes om er onspeelbare spelletjes, maar boeiende abstracte kunst en maatschappijkritiek, van te maken. Allen hebben te maken met copyright issues en hoe die te omzeilen of juist te behouden. De kwesties van digitaal eigendom, digital rights managment en open source software waren onderwerp van discussie.


Sonic Acts XI had een interessant en zeer divers programma. De conferenties gaven een goed overzicht van de beginjaren van de mediakunst en hedendaagse voorbeelden en gaven veel stof tot nadenken en discussie. Het nachtprogramma begaf zich op de rand van het elektronische spectrum, hoewel het einde van de zaterdagnacht een gemakkelijke uitvlucht was. Wil je toch 4x4 muziek programmeren, dan valt er zeker wel wat spannenders te ontdekken dan het minimal genre dat nu zijn weg naar de oppervlakte heeft gevonden. Toch verdient de organisatie een dikke pluim. Het is nooit zeker wanneer de volgende Sonic Acts plaatsvindt, maar als er een is, dan kun je er zeker van zijn dat het een boeiend weekend wordt.

Sonic Acts

Meld je aan voor de
en ontvang het laatste partynieuws