René Passet's filmreview: The Machinist

Ruim dertig kilo viel acteur Christian Bale af voor zijn rol in de psychologische thriller The Machinist. Waardoor Bale er huiveringwekkend uit ziet in de film van regisseur Brad Anderson (Session 9, Next Stop Wonderland). Hij lijkt wel zo'n uitgemergelde overlever van een Nazi-concentratiekamp, vlak na de bevrijding. De ribben steken bijna door zijn huid heen.
Er zijn niet veel acteurs die zo ver gaan in hun inleving voor een filmrol. Natuurlijk, Hillary Swank nam maandenlang boxlessen voor Million Dollar Baby en Robert de Niro onderging een indrukwekkende transformatie voor Raging Bull maar het is niks vergeleken bij de opofferingen die Christian Bale bracht. Inmiddels zitten zijn botten overigens weer vol spierbundels, noodzakelijk voor zijn hoofdrol in de blockbuster Batman Begins. De kleine film The Machinist stamt al uit 2004, en kwam hoofdzakelijk met Spaans kapitaal tot stand.

Het is een hallucinerende, duistere film. Hoofdpersoon Trevor Reznik werkt in de nachtdienstploeg in een morsige fabriek met haperende apparatuur. Zijn collega's vinden hem maar een weirdo, en niet alleen omdat hij zo eng skinny is. Reznik gedraagt zich vreemd, ziet mensen die er niet zijn en wast zichzelf en zijn huis met bleekmiddel. Het onderscheid tussen dag en nacht bestaat voor hem niet meer, want Reznik heeft al meer dan een jaar nauwelijks geslapen. Ook eten en drinken doet hij nauwelijks nog. Kortom: hij kwijnt langzaam weg.

Het duurt lang voordat je als kijker een verklaring voor dat vreemde gedrag hebt. Het is puzzelen, dankzij de vele flashbacks, visioenen en fragmentarische vertelwijze. Ook het feit dat het verhaal vanuit het standpunt van Reznik verteld wordt, helpt niet mee. Want is wat Reznik ziet wel echt? Slapeloze mensen hallucineren immers makkelijk. De hoofdpersoon uit een vergelijkbare film als Memento gebruikte als geheugensteuntje tatoeages op zijn eigen lichaam. Reznik doet het met kleine Post-It briefjes, die hij overal op plakt. Op eentje staat simpelweg 'Who Are you?'. Als er ook briefjes opduiken die Reznik niet geschreven lijkt te hebben, slaat de paranoia in volle hevigheid toe. Zelfs zijn weinige vriendinnen -het hoertje Stevie (Jennifer Jason-Leigh) en koffiemeisje Marie (Aitana Sanchez-Gijon)- zijn ineens verdacht. En zo verdwijnt de hoofdpersoon langzaam in zijn eigen nachtmerrie.

The Machinist won al een aantal prijzen, en het is niet moeilijk te begrijpen waarom. De (nagenoeg kleurloos geschoten) film is mysterieus, sfeervol en dreigend, en Christian Bale is werkelijk superieur als de gekwelde graatmagere fabrieksarbeider. Voor Hitchcock-fans valt er extra te genieten, want regisseur Anderson steek niet onder stoelen of banken dat hij Psycho tot in den treure bestudeerd heeft.