Als ik zou moeten kiezen tussen mijn arm of muziek, dan gaat toch echt mijn arm eraf

De Rotterdamse technoproducer Jochem Paap alias Speedy J begint een nieuw leven. In Berlijn. Althans, er wordt over gesproken in huize Paap. “Veranderingen in je leven werken meestal inspirerend.”

Door: Marcel (tevens gepubliseerd in Release Magazine)

Als je een afspraak met Jochem Paap maakt, kun je er vergif op innemen dat je naar zijn studio in één van de Rotterdamse Kubuswoningen wordt gedirigeerd. Het is zijn tweede huis. De plek waar de Rotterdamse geluidskunstenaar succesvolle albums maakte als Public Energy No. 1, Loudboxer en Mentalism. Daarvoor gebruikte hij een arsenaal aan machines, dat is bij binnenkomst meteen duidelijk. Het gebruik van het aantal ‘instrumenten’ verschilt per project. Soms maakt hij een track met één of twee computerprogramma’s, soms komt er een groot aantal apparaten aan te pas. “Ik houd van variatie”, zegt Jochem. “Als je alleen maar een computer gebruikt, dan hoor ik dat op een gegeven moment aan mijn muziek. Het geluid van een 909 kun je weliswaar maken met de software van FruityLoops, het is alleen geen 909. Stel je bent schilder, en je beschikt over een computer die alle handelingen voor je verricht. Dan verlies je toch het gevoel met je werk? Met je instrumenten?”

DVD

Zijn nieuwe project, een audiovisuele DVD op 5.1 Surround-geluid, is eind van de zomer verkrijgbaar. Niet alleen in de winkel, maar ook als gratis download op het internet - zij het in stereogeluid. Jochem: “Het is een soort abstracte muziekfilm die niet eerder is gemaakt. Daarom staat er, naast muziek en beeld, ook een documentaire op over de totstandkoming van de DVD, geproduceerd door Jan Katsma van de NPS. Die documentaire gaat niet alleen over mij, ook over de beeld-, geluid- en softwaremakers. De gratis download wordt verspreid door V2, een Rotterdams instituut voor kunst en mediatechnologie. Ook bedrijven als Apple, Minus en Native Instruments (softwareleverancier, red) ondersteunen me met de promotie van de DVD en het verspreiden van de download.”

Bang om zichzelf in de vingers te snijden met zo’n gratis download is Jochem niet: “Ik richt me op een heel specifieke doelgroep die hoogstwaarschijnlijk alleen tevreden is met het 5.1-geluid. Bovendien is het aantal mensen dat via de gratis download in aanraking komt met dit project vele malen groter, dan wanneer de DVD alleen in de winkel ligt. Winst maak ik toch niet. Ik moest mijn studio flink verbouwen voor dat 5.1. Surround-geluid en mensen betalen om software te schrijven die er nog niet was. Die kosten haal ik er nooit meer uit. Het is puur bedoeld als promotiemateriaal, een release die de tijd ver vooruit is.” Met Rotterdams accent: “Hi-tech, cutting edge pushing, weet je wel?”

Digitale revolutie

Vooruitstrevend of niet, een project dat zoveel tijd en geld heeft gekost, levert maar weinig op. Toch bekijkt Jochem de nieuwe ontwikkelingen in de muziekindustrie positief. “Ondanks dat ik minder cd’s verkoop dan in het begin van mijn carrière, heb ik de digitale revolutie altijd omarmd. Ik heb het nooit erg gevonden dat mijn producties werden gedownload zonder dat ik er wat voor terugkreeg. Ik maak mezelf ook wel eens schuldig aan het illegaal donwloaden van muziek. Maar wie niet? Het is toch gemakkelijk? De tijd dat je een plaat bestelde bij de platenzaak en die een week later kon ophalen, is voorbij. Als je tegenwoordig een week moet wachten, dan probeer je op een andere manier aan de muziek te komen.”

Door de opkomst van het internet is het maken van muziek voor veel artiesten louter een manier om extra bekendheid te verwerven”, beaamt ook Jochem: “Vroeger verdiende je een boterham met het uitbrengen van studioalbums, nu mag je hopen dat je je kosten terugverdient met de verkoop. Van mijn eerste album op het Warp-label (Ginger uit ‘93, destijds tevens verkrijgbaar op cassette, red) zijn er tot nu toe wereldwijd ruim honderdduizend over de toonbank gegaan. Toch was een album uitbrengen destijds ook bedoeld om er boekingen mee af te dwingen. Geld verdien je pas echt op de planken. Dat is in de dancewereld zo, maar ook in de popindustrie. Neem U2. Bono en zijn mannen maken een lp. Daarvan worden er ontzettend veel verkocht. Vergeet alleen niet dat ze een peperdure studiorekening voor hun kiezen krijgen en nog duurdere videoclips moeten maken. Pas als zo’n band in een volgepakt stadion staat, gaat de meter lopen.” Lacht: “The Stones treden ook nog op. Dat doen ze echt niet omdat ze het leuk vinden, maar voor de poen.”

Pull Over 

Veel mensen die de naam Speedy J tegenkomen, denken meteen aan dat toeterplaatje ‘Pullover’ uit ‘91, zijn bestverkochte single ooit. Elk half jaar, bij de afrekening van Buma Stemra, stromen de royalty’s nog binnen op de rekening van dhr. Paap. Niet alleen vanwege airplay op de radio, maar ook omdat de track gecompileerd wordt op gemiddeld twee verzamelaars per maand. Jochem gniffelt: “Ik heb een hekel aan teruggrijpen naar het verleden, maar mij hoor je niet klagen als er een licentie wordt aangevraagd voor Pullover.”

Op de vraag of hij na die tijd in de verleiding heeft gestaan om een nieuw hitje te fabriceren, zegt Jochem eerlijk: “Ik heb het in het verleden zelfs gedaan. Anoniem, dat wel. En ik ga je geen titels geven. Gelukkig ben ik er in ieder geval niet van geworden. Het voelde als een belemmering van mijn Speedy J-carrière. Daarom ben ik er mee gestopt. Weet je: ik heb alles wat mijn hartje begeert. Ik speel in alle uithoeken van de wereld en verdien mijn boterham met het maken van muziek. Meer heb ik niet nodig. Ook geen nieuwe hit.”

Optredens

Door de weeks maakt Jochem muziek en in het weekend reist hij de wereld rond om zijn techno-evangelie te verkondigen. In Nederland de laatste maanden wat minder, des te meer in Spanje en Italië. “Daar is techno momenteel ontzettend populair.” Daarnaast zijn de boekingen in Oost-Europa, Azië, Noord- en Zuid-Amerika niet aan te slepen. “Heeft ook met mijn buitenlandse agent te maken. Dat is iemand met grote dance-artiesten als Laurent Garnier, Underworld, Roni Size onder zijn hoede en veel aanzien in de internationale dancescene. Als bijvoorbeeld een festivalpromotor één van ons wilt boeken, dan maakt hij bijna altijd een package deal. ‘Je kunt Underworld krijgen, maar dan moet je ook Speedy J boeken’. Een goed agency is heel belangrijk.”

Collabs

Naast het afwerken van zijn optredens als soloartiest, bundelt Jochem op het podium af en toe de krachten met zijn Duitse vriend Chris Liebing. Op het Novamute-label brengt hij de vinylserie Collabs uit; platen die hij samen met diverse collega’s in zijn studio opneemt. De samenwerking met Chris Liebing ontstond spontaan op het podium, waar ze elkaar moesten aflossen. “Dat gebeurde niet”, blikt Jochem terug. “We bleven staan en experimenteerden wat met elkaar - Chris met zijn platen en ik met mijn live-gear. Dat sloeg zo aan dat we besloten om een album op te nemen, Mentalism, en een zes uur durende live-show te ontwikkelen. En ik sluit niet uit dat er ooit een tweede Mentalism aankomt, want we hebben alweer een paar opzetjes voor nieuwe tracks klaarliggen.”

Maar voordat het zover is, buigt hij zich in z’n rijkelijk gevulde studio in de Kubuswoningen over een nieuwe Collabs-single, samen met voormalig Micronauts-lid George Issakidis. Ze maakten samen al twee platen, en van de zomer verschijnt de laatste Nederlands/Griekse Collabs-single. Jochem is niet van plan om te stoppen met het uitnodigen van Europees technotalent in zijn studio, want: “Samenwerken met verschillende producers is niet alleen leuk, je ontdekt talenten bij elkaar waarvan je niet wist dat je ze had.”

Berlijn

Veel van zijn vrienden en collega’s wonen er: Berlijn, misschien wel de meest creatieve muziekstad van Europa. Jochem: “We flirten met de gedachte om er naartoe te verhuizen.” Wat betreft de ontwikkeling van zijn twee kinderen, jongens van zeven en vijf, voorzien zijn vrouw en hij geen problemen. “Veranderingen in je leven werken meestal inspirerend. In Rotterdam wonen misschien wel 250.000 mensen die ooit zijn geëmigreerd, omdat ze het hier een beter bestaan konden krijgen. Waarom kunnen wij dat niet in Berlijn?”

Het is meteen een goede uitvalsbasis om zijn nieuwe label op te zetten. Novamute, waarop Jochem bijna tien jaar lang platen heeft uitgebracht, verdwijnt hoogstwaarschijnlijk binnenkort van de muziekmap. Dus slaat de Rotterdamse producer een nieuwe weg in: “Ik ga het voortaan allemaal zelf doen. Mijn nieuwe DVD, mijn toekomstige singles en cd’s. Alles komt voortaan uit in eigen beheer.”

Mocht hij geen succes hebben met zijn nieuwe label, dan is kan Jochem zich nog altijd storten op zijn tweede liefde: koken. “Ik wil ooit een restaurant openen. Het liefst ergens aan de kust, waar ik de vissen zelf uit de zee kan trekken. Dat kan een Aziatische keuken worden. Ik ben vegetariër, maar eet wel vis. Ik denk alleen niet dat zo’n restaurant er ooit van gaat komen, want ik heb nog zoveel te doen in de muziek.” En een leven zonder muziek kan Jochem zich niet voorstellen. Het is zelfs zo belangrijk voor hem, dat hij het gesprek afsluit met: ”Als ik zou moeten kiezen tussen mijn arm of muziek, dan gaat toch echt mijn arm eraf.”

Speedy J sluit zaterdag stage 2 van het Welcome to the Festival af. Om 22:00 begint hij aan zijn live-set, die tot middernacht duurt.

Speedy J