Richie Hawtin

Onvermoeibare vernieuwer

Richie Hawtin is nog steeds even relevant voor vernieuwing en beweging in de technomuziek als aan het begin van de jaren negentig. Dat is iets wat maar weinig dj's en producers kunnen zeggen. Zijn ontembare vernieuwingsdrang heeft onlangs geleid tot een nieuw deel in zijn zogenaamde DE9-project. Het derde deel, met de nuchter gekozen titel 'Transitions', ontnam wederom de adem van veel technoliefhebbers. Een effect dat te voorzien was gezien zijn essentiele werk dat hij uitbracht onder pseudoniemen als Plastikman en F.U.S.E. Een gesprek met de man die minstens zo belangrijk geacht wordt voor de techno als de stichters ervan.

Tekst: Menno Hoogendoorn

Hawtin is ambitieus, gedreven en amicaal. Hij is van introverte technopurist de laatste jaren getransformeerd in een ietwat flamboyante (sinds enige tijd siert een lange blonde lok zijn gezicht) en benaderbare man. Die gedaanteverwisseling staat in schril contrast met de donkere en minimalistische techno die hij maakte onder het mysterieuze pseudoniem Plastikman. Tegenwoordig doet hij 11-uursets met Ricardo Villalobos, woont in Berlijn en runt het succesvolle label M_nus, dat hij momenteel prefereert boven zijn andere label, het legendarische Plus8. Het leven lacht hem toe: een mooie vriendin, een fijne plek om te wonen en bewondering van iedereen. Men zegt dat geluk niet bevorderlijk is voor de creativiteit, maar bij Hawtin niet: 'Transitions' heeft hij gemaakt tijdens een van de betere perioden in zijn leven. Sinds 2003 is hij woonachtig in Berlijn, een creatief brandpunt op het gebied van elektronische muziek. Een voorlopig eindpunt in een leven vol verhuizingen.


Transportatie
Hawtin heeft al een lange reis achter de rug: hij woonde in Engeland, Canada, Amerika en Duitsland. En iedere keer als hij verhuisde leek hij zijn schepen achter zich te verbranden. Toch zal hij 'thuis' altijd associeren met Windsor, Canada. Het is de plek waar hij opgroeide als tiener en waar zijn ouders nog steeds wonen. Hij mist zijn ouders nog iedere dag. Hawtin: "Op mijn negende ben ik met mijn ouders en broer naar Canada vertrokken en zodoende waren we allemaal op elkaar aangewezen. Ik heb daarom een beschermde opvoeding genoten. Dat heeft zijn weerslag gehad op de band die ik met mijn ouders heb. Zij hebben mij ook veel geholpen aan het begin van mijn carriere. Maar het wonen in Berlijn is prachtig. Het is mijn muzikale thuis, het grootste minpunt is alleen dat ik weg ben van mijn ouders." Na een moeilijk jaar in New York streek hij twee jaar terug neer in Berlijn en leek hij in rustiger vaarwater te komen, zowel prive als muzikaal. Maar de rusteloze jongen die van het rurale Canadese Windsor begin jaren negentig naar het rauwe Detroit trok is er nog altijd. Geen rust, altijd in beweging, nieuwe muziek, nieuwe plaatsen, nieuwe mensen. Hawtin: "Ik ben een nomade. Ik ben al vijftien jaar aan het reizen en weet niet of ik ooit zal stoppen. Een gedeelte van mij zou dat graag willen. Gewoon settelen. Maar alles is in beweging. Mijn leven is in beweging. Mijn muziek is in beweging. Sommige plaatsen zijn goed voor je tijdens sommige perioden in je leven, je moet gewoon meegaan met je gevoel. En dat ligt nu in Berlijn."

Innovatie Zijn kijk op het leven vormt een scherp contrast met zijn conceptuele benadering van muziek. Zijn aanpak resulteerde in strenge excursies in de toekomst met platen als 'Consumed' en 'Sheet One' onder zijn Plastikman-pseudoniem en 'Dimension Intrusion' onder de naam F.U.S.E. Maar wat hem echt bekend maakte bij een breed publiek waren zijn energieke dj-sets eind jaren negentig. Rond die tijd ontstond ook het idee voor het grensverleggende DE9 project. De rol van dj wordt door Hawtin geherdefinieerd met achtereenvolgens 'Decks, EFX en 909', 'Closer To The Edit' en nu 'Transitions'. Hawtin bevindt zich met zijn projecten altijd dicht op de nieuwste ontwikkelingen. Zijn naam staat bijna synoniem aan durf. Durf voor nieuwe technologie, voor onbetreden paden, zelfs voor het hebben van een blonde lok die de helft van zijn gezicht bedekt. Een Richie Hawtin die zichzelf niet constant wil vernieuwen is onvoorstelbaar.

Hawtin: "Op dit moment is er een opleving gaande in de elektronische muziek. Het is een tijd dat mensen het opnieuw ontdekken of het juist voor het eerst ontdekken. En niet alleen de luisteraars, ook de artiesten weten weer waarom zij er in eerste instantie mee aan de gang gegaan zijn. Het is net als in de 'early days', ik voel me weer jong, ik ben opgewonden en enthousiaster dan ooit!" Hij is allang niet meer de bloedserieuze techneut die alles terzijde schuift als het geen techno betreft. Dat is volgens hem niet alleen in zijn geval zo, hij ziet het als algemene ontwikkeling. De muren tussen de genres worden broos en brokkelen steeds meer af. Hawtin: "Vroeger werd er veel minder met elkaar gecommuniceerd. Ik heb daar helaas aan meegewerkt; technoliefhebbers zijn altijd het ergst daarin. Nu lijkt het erop dat die muren afbrokkelen. Tegenwoordig praat men weer meer met elkaar. Dit hoeft niet per se muzikale integratie te betekenen, maar het lijkt me een gezonde ontwikkeling voor iedereen."

Transitie
Er is inmiddels een nieuwe generatie muzikanten opgestaan die voortborduren op de muzikale nalatenschap van mensen zoals Richie Hawtin. Uniek is het dus dat hij er zelf nog steeds bij is in de voorhoede. Zijn nieuwste project 'Transitions' is een hypnotisch mixalbum, pulserend en mysterieus. De mix is een doorlopende overgang, een stapeling van geluid dat geleidelijk schakelend de luisteraar naar andere werelden sleept. Het is een auditieve puzzel die bestaat uit honderden muziekfragmenten. Monnikenwerk. Daarom zijn sommige elementen ook constant gebleven, zoals het tempo. Hawtin legt uit: "Tempowisselingen worden gebruikt om bijvoorbeeld spanning op te bouwen, maar 'Transitions' had geen tempowisseling nodig. Ik wilde spanning en mysterie opwekken door muziek alleen. Ik wilde de juiste mix van muzikale elementen die van zichzelf al spanning opbouwen. Het is technisch gezien makkelijker om te doen, maar creatief gezien een uitdaging." Hij lijkt zich te beperken, maar hij geeft een snelle reactie. Hawtin: "Je hebt beperking en je hebt beperking in uitdaging. Ik moest gewoon een aantal tracks selecteren en dat zo goed mogelijk uitwerken."

"Soms, als een melodie verloren raakt, ontstaan daar weer nieuwe melodieen uit", vervolgt Hawtin. "Het zijn ritmische melodieen. Ik vind 'Transitions' heel melodieus, het zit vol met ritmische melodieen, drumgeluiden, baslijntjes die transformeren tijdens de interactie van vier of vijf tracks. Met dit album heb je passages waar het alleen maar loops zijn en dan kom je ineens terecht bij de nieuwe van Carl Craig, die weer erg melodieus is. Het is duwen en trekken, het is de afwezigheid van melodie die een verlangen ernaar oproept." Bij het herarrangeren en herinterpreteren van de honderden tracks op het Transitions-album is er niettemin veel traditionele melodie verloren gegaan. Maar de melodie in Hawtins muziek heeft nooit aan de oppervlakte gelegen, het is altijd graven geweest, het vereiste aandacht en openheid. Pas dan wordt duidelijk dat zich onder het ondoorzichtige oppervlak van een album als 'Transitions' een krachtenveld bevindt dat constant aan de luisteraar duwt en trekt.

Acceptatie
Het uiteindelijke resultaat is een mixalbum dat klinkt alsof het uit de toekomst komt. En dat is precies wat Hawtin voor ogen had. Techno is voor hem nog steeds het maken van een track die klinkt alsof het uit de toekomst komt. Als het maar iets nieuws voorstelt. Hawtin: "Bij een goede technotrack vallen substantie en proces samen. Als je het een of het ander doet dan is het gewoon niet zo interessant voor me. Je kan je tegenwoordig zo snel verliezen in de nieuwste software en dan verlies je het menselijke element. Techno moet iets onkwantificeerbaars hebben." Zijn zoektocht naar vernieuwing is al vijftien jaar aan de gang, maar voor iemand wiens hele muzikale carriere in het teken staat van vernieuwing is hij verrassend nuchter over zijn eigen toekomst. Hawtin: "Als ik niets nieuws meer kan vinden dan kan dat twee redenen hebben. Of er is gewoon niks meer, of ik heb de energie niet meer om te zoeken. Dat zou het einde van mijn carriere betekenen. Maar het streven naar nieuwe ideeen en nieuwe technologieen is wel wat me drijft. Die liefde voor technologie zal altijd de kern zijn van wat ik doe."


En die liefde voor technologie heeft een mysterieus en vooruitstrevend album voortgebracht. Tijdloos wellicht. En hoe kan het ook anders. 'Transitions' is de verbeelding van overgang, verandering en toekomst allemaal in 90 minuten samengevat. Wie weet hoe lang Richie Hawtin zich nog aan het front zal bevinden? Zelfs suggereert hij alweer een nieuwe vestigingsplaats. Hawtin: "In mijn hoofd denk ik alweer dat ik veel meer tijd zou willen spenderen in steden als Sjanghai of Tokio. Sjanghai lijkt me geweldig. Dus wie weet wat de toekomst brengt."

Meer info:
M_Nus
Richie Hawtin